ایران طالبان را به‌رسمیت شناخت
سه شنبه ۱۴ جوزا ۱۳۹۲
- مختار مسرور
سفارت ایران در کابل، مذاکره میان ایران و طالبان را تکذیب کرد، اما چند ساعت بعد از آن، طالبان با انتشار اعلامیه‌ای، مذاکره میان ایران و هیاتی از جانب گروه‌شان را تایید کردند. این خبر بسیاری از ناظران و تحلیلگران سیاسی را غافلگیر کرده است. خبرگزاری فارس که یک خبرگزاری نیمه‌رسمی و نزدیک به حکومت ایران است، اعلامیه طالبان را در وب‌سایت خود به نشر رسانده است که براساس آن هیاتی سیاسی از طالبان به ایران رفته و با مقامات ایرانی گفتگو کرده است. طالبان ادعا کرده‌اند که طی یک دعوت رسمی، هیات سیاسی‌شان به ایران سفر کرده و نیز برای سه روز در «کنفرانس علما و بیداری اسلامی» شرکت کرده‌اند.
در حقیقت، دعوت ایران از طالبان، به‌معنای به‌رسمیت شناختن گروه طالبان است و اگر چنین باشد، بدان معنا است که ایران حکومت فعلی افغانستان را به‌عنوان یک حکومت مشروع به‌رسمیت نمی‌شناسد
نشر اعلامیه طالبان توسط خبرگزاری نزدیک به حکومت ایران، نشان می‌دهد که ایران تمایل به پنهان کردن سفر هیاتی از گروه طالبان به ایران ندارد. خبرگزاری فارس نیز بر دعوت رسمی طالبان از سوی ایران، صحه گذاشته و گفته است که «در نشست بیداری اسلامی در تهران، محمدالله نعمانی، وزیر تحصیلات عالی طالبان و شمس‌الدین پهلوان، والی قبلی وردک، در زمان حکومت طالبان حضور داشته‌اند.» براساس ادعای روزنامه اکسپرس تریبیون، پاکستان، به‌خصوص مقامات امنیتی آن، نه تنها از این ملاقات باخبر بوده‌اند بلکه گفته‌اند که پیش از این نیز میان ایران و طالبان ملاقات وجود داشته است.
ایران از حمله امریکا بر مواضع طالبان در افغانستان حمایت و با نیروهای بین‌المللی در سال ۲۰۰۱ همکاری کرد. از سوی دیگر، افغانستان و ایران در این یک دهه روابط خوب و حسنه داشته است، مگر در مواردی که میان دو کشور تنش‌های کوتاه‌مدت قابل ملاحظه بوده است. اما این‌که حالا ایران از هیات طالبان به‌صورت رسمی دعوت می‌کند، در حقیقت اهداف سیاسی ایران در برابر افغانستان را آشکار می‌سازد. از جانب دیگر، ایران متهم به حمایت از طالبان است و بارها از سوی جامعه جهانی در افغانستان، متهم به ارسال سلاح به طالبان شده است. طالبان یک گروه تروریستی است که عملا مصروف جنگ با دولت افغانستان می‌باشد، بنابراین، دعوت رسمی طالبان توسط ایران، به نگرانی‌های جدی دامن می‌زند.
در حقیقت، دعوت ایران از طالبان، به‌معنای به‌رسمیت شناختن گروه طالبان است و اگر چنین باشد، بدان معنا است که ایران حکومت فعلی افغانستان را به‌عنوان یک حکومت مشروع به‌رسمیت نمی‌شناسد و به‌جای آن، یک گروه تروریستی را به‌عنوان «نماینده مردم افغانستان» دعوت رسمی می‌دهد. ایران در حقیقت با این سیاست می‌خواهد آجندای سیاسی مشخصی را دنبال کند:
• ایران می‌خواهد از این طریق بر دولت افغانستان و جامعه جهانی که در آستانه خروج از افغانستان قرار دارد، فشار وارد کند؛ به‌خصوص، بر افغانستان که در قراردادهای امنیتی خود با غرب، به‌ویژه ایالات متحده امریکا، به حرف‌های تهران گوش بسپارد. ایران یکی از مخالفان جدی امضای قراردادهای امنیتی کشورهای منطقه با غرب است و در این راستا هیچ‌گاه مخالفتش را نسبت به قرارداد امنیتی میان افغانستان و امریکا پنهان نکرده است. به این دلیل، در تلاش است که از ابزارهای مختلف بر دولت افغانستان استفاده کند.
• در شرایطی که جامعه جهانی از افغانستان خارج می‌شود، و افغانستان در تلاش است تا یک اجتماع منطقه‌ای را در رابطه به افغانستان ایجاد کند، ایران قصد دارد هرگونه اجتماع منطقه‌ای در خصوص آینده افغانستان را تخریب کند. افغانستان در تلاش است که نقش جدیدی در منطقه داشته و آن را در یک چارچوب مشخص تعریف و اجرا کرده، حمایت کشورهای منطقه را داشته باشد. این چشم‌انداز افغانستان را در شرایط پس از ۲۰۱۴ در منطقه ترسیم می‌کند. اما در این میان پاکستان تلاش کرده است تا سیاست‌های منطقه‌ای افغانستان را به ناکامی مواجه سازد و از طالبان به‌خاطر جنگ در افغانستان حمایت کند. ولی دعوت رسمی ایران از طالبان، به‌معنای آن است که ایران می‌خواهد با پاکستان آجندای مشترکی را دنبال کند، از نظر سیاسی و امنیتی افغانستان را به‌مشکل مواجه سازد و رویکردهای منطقه‌ای افغانستان را نیز ناکام بگذارد. بنابراین، ما با یک توافق اعلام‌ناشده میان ایران و پاکستان مواجه هستیم که در راستای شکست افغانستان تلاش می‌کنند.
• سیاست منطقه‌ای ایران، به چالش‌کشیدن دولت‌های منطقه توسط گروه‌های مسلح است. این سیاست در لبنان و عراق دنبال می‌شود؛ اما ایران همواره در تلاش بوده است تا چنین سیاستی را در قبال افغانستان نیز داشته باشد. براساس ترجیحات فعلی ایران، برای به چالش کشیدن دولت افغانستان و جامعه جهانی، طالبان بهترین گزینه است تا سیاست‌های ایران و پاکستان را در افغانستان به ثمر بنشانند. ایران در سوریه درگیر است، در عراق و لبنان نیز در تلاش است تا از طریق گروه‌های مسلح به اهداف خود دست پیدا کند. انزوای بی‌سابقه بین‌المللی ایران و تحریم‌های شدید بین‌المللی، سبب شده‌اند تا ایران بیش از هر زمانی دیگر، سیاست‌هایش را از طریق گروه‌های تروریستی مثل طالبان و حزب‌الله دنبال کند. تعقیب اهداف منطقه‌ای از طریق گروه‌های مسلح، نقطه مشترک در سیاست خارجی ایران و پاکستان است.
• تازه‌ترین گزارش این است که رابطه میان ایران و حماس به‌خاطر اختلاف بر سر سوریه دچار بجران شده است و حماس رسما مخالفتش را با سیاست‌های ایران در قبال سوریه اعلام کرده است. بنابراین، ایران در تلاش است مشکلات با حماس را از طریق یک گروه مسلح سنی در حوزه افغانستان جبران کند. حمایت ایران از حماس، جدا از داعیه فلسطین و دشمنی با اسراییل، بعد فرقه‌ای نیز دارد. ایران تلاش می‌کند تا به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس که عمدتا سنی‌مذهب هستند، نشان بدهد که فرقه‌گرایی نمی‌کند و از یک گروه مسلح سنی‌مذهب نیز حمایت می‌کند. اما بعد از بحران در رابطه ایران و حماس، ایران در تلاش است تا به‌جای آن از طالبان در افغانستان به‌صورت علنی حمایت کنند.
• علاوه براین، ایران در تلاش است تا در پروسه صلح در افغانستان دخیل باشد و به‌عنوان یک بازیگر مهم منطقه‌ای در امور افغانستان، خودش را نشان بدهد. تاکنون در پروسه صلح و مذاکره با طالبان، رای‌زنی دولت افغانستان بیشتر با پاکستان و کشورهای عربی مثل عربستان سعودی و قطر بوده است و ایران در این پروسه نقش تعریف شده‌ای نداشته است. اکنون با دعوت رسمی از طالبان، ایران در تلاش است تا نقشی در این پروسه داشته از این طریق دولت افغانستان را نیز تحت فشار بگذارد. به‌خصوص که ایران فعلا جانب طالبان را گرفته از مخالفان مسلح دولت افغانستان، بدون هماهنگی با دولت افغانستان، دعوت رسمی کرده است.
ایران تاکنون از ابزارهای مختلفی به‌منظور تحت فشار گذاشتن افغانستان استفاده کرده است؛ مثل ابزارهای اقتصادی، مهاجران و تزریق نیروهای رادیکال مذهبی در جامعه افغانستان. اما دعوت رسمی از طالبان، خبر جدید و جدی است. پس بنابر آن‌چه ذکر شد، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که دعوت رسمی ایران از طالبان، ابعاد مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. ولی پیامد مشخص آن برای افغانستان این است که ایران می‌خواهد افغانستان را تحت فشار بگذارد تا در همه تعاملات و معاملات خود با اعضای جامعه جهانی، ملاحظات ایران را لحاظ کند. از طرف دیگر، ایران تلاش می‌کند تا امریکا و متحدان آن را در افغانستان و منطقه به‌مشکل جدی مواجه سازد. این سیاست ایران، تاثیرات منفی بر سیاست منطقه افغانستان نیز دارد. روی‌هم‌رفته، این سیاست ایران حمایتی است از سیاست‌های تخریبی پاکستان در قبال افغانستان؛ به زبان ساده‌تر، دشمنی آشکار با مردم و سرنوشت افغانستان است.
ایران از حمله امریکا بر مواضع طالبان در افغانستان حمایت و با نیروهای بین‌المللی در سال ۲۰۰۱ همکاری کرد. از سوی دیگر، افغانستان و ایران در این یک دهه روابط خوب و حسنه داشته است، مگر در مواردی که میان دو کشور تنش‌های کوتاه‌مدت قابل ملاحظه بوده است. اما این‌که حالا ایران از هیات طالبان به‌صورت رسمی دعوت می‌کند، در حقیقت اهداف سیاسی ایران در برابر افغانستان را آشکار می‌سازد. از جانب دیگر، ایران متهم به حمایت از طالبان است و بارها از سوی جامعه جهانی در افغانستان، متهم به ارسال سلاح به طالبان شده است. طالبان یک گروه تروریستی است که عملا مصروف جنگ با دولت افغانستان می‌باشد، بنابراین، دعوت رسمی طالبان توسط ایران، به نگرانی‌های جدی دامن می‌زند.
در حقیقت، دعوت ایران از طالبان، به‌معنای به‌رسمیت شناختن گروه طالبان است و اگر چنین باشد، بدان معنا است که ایران حکومت فعلی افغانستان را به‌عنوان یک حکومت مشروع به‌رسمیت نمی‌شناسد و به‌جای آن، یک گروه تروریستی را به‌عنوان «نماینده مردم افغانستان» دعوت رسمی می‌دهد. ایران در حقیقت با این سیاست می‌خواهد آجندای سیاسی مشخصی را دنبال کند:
• ایران می‌خواهد از این طریق بر دولت افغانستان و جامعه جهانی که در آستانه خروج از افغانستان قرار دارد، فشار وارد کند؛ به‌خصوص، بر افغانستان که در قراردادهای امنیتی خود با غرب، به‌ویژه ایالات متحده امریکا، به حرف‌های تهران گوش بسپارد. ایران یکی از مخالفان جدی امضای قراردادهای امنیتی کشورهای منطقه با غرب است و در این راستا هیچ‌گاه مخالفتش را نسبت به قرارداد امنیتی میان افغانستان و امریکا پنهان نکرده است. به این دلیل، در تلاش است که از ابزارهای مختلف بر دولت افغانستان استفاده کند.
• در شرایطی که جامعه جهانی از افغانستان خارج می‌شود، و افغانستان در تلاش است تا یک اجتماع منطقه‌ای را در رابطه به افغانستان ایجاد کند، ایران قصد دارد هرگونه اجتماع منطقه‌ای در خصوص آینده افغانستان را تخریب کند. افغانستان در تلاش است که نقش جدیدی در منطقه داشته و آن را در یک چارچوب مشخص تعریف و اجرا کرده، حمایت کشورهای منطقه را داشته باشد. این چشم‌انداز افغانستان را در شرایط پس از ۲۰۱۴ در منطقه ترسیم می‌کند. اما در این میان پاکستان تلاش کرده است تا سیاست‌های منطقه‌ای افغانستان را به ناکامی مواجه سازد و از طالبان به‌خاطر جنگ در افغانستان حمایت کند. ولی دعوت رسمی ایران از طالبان، به‌معنای آن است که ایران می‌خواهد با پاکستان آجندای مشترکی را دنبال کند، از نظر سیاسی و امنیتی افغانستان را به‌مشکل مواجه سازد و رویکردهای منطقه‌ای افغانستان را نیز ناکام بگذارد. بنابراین، ما با یک توافق اعلام‌ناشده میان ایران و پاکستان مواجه هستیم که در راستای شکست افغانستان تلاش می‌کنند.
• سیاست منطقه‌ای ایران، به چالش‌کشیدن دولت‌های منطقه توسط گروه‌های مسلح است. این سیاست در لبنان و عراق دنبال می‌شود؛ اما ایران همواره در تلاش بوده است تا چنین سیاستی را در قبال افغانستان نیز داشته باشد. براساس ترجیحات فعلی ایران، برای به چالش کشیدن دولت افغانستان و جامعه جهانی، طالبان بهترین گزینه است تا سیاست‌های ایران و پاکستان را در افغانستان به ثمر بنشانند. ایران در سوریه درگیر است، در عراق و لبنان نیز در تلاش است تا از طریق گروه‌های مسلح به اهداف خود دست پیدا کند. انزوای بی‌سابقه بین‌المللی ایران و تحریم‌های شدید بین‌المللی، سبب شده‌اند تا ایران بیش از هر زمانی دیگر، سیاست‌هایش را از طریق گروه‌های تروریستی مثل طالبان و حزب‌الله دنبال کند. تعقیب اهداف منطقه‌ای از طریق گروه‌های مسلح، نقطه مشترک در سیاست خارجی ایران و پاکستان است.
• تازه‌ترین گزارش این است که رابطه میان ایران و حماس به‌خاطر اختلاف بر سر سوریه دچار بجران شده است و حماس رسما مخالفتش را با سیاست‌های ایران در قبال سوریه اعلام کرده است. بنابراین، ایران در تلاش است مشکلات با حماس را از طریق یک گروه مسلح سنی در حوزه افغانستان جبران کند. حمایت ایران از حماس، جدا از داعیه فلسطین و دشمنی با اسراییل، بعد فرقه‌ای نیز دارد. ایران تلاش می‌کند تا به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس که عمدتا سنی‌مذهب هستند، نشان بدهد که فرقه‌گرایی نمی‌کند و از یک گروه مسلح سنی‌مذهب نیز حمایت می‌کند. اما بعد از بحران در رابطه ایران و حماس، ایران در تلاش است تا به‌جای آن از طالبان در افغانستان به‌صورت علنی حمایت کنند.
• علاوه براین، ایران در تلاش است تا در پروسه صلح در افغانستان دخیل باشد و به‌عنوان یک بازیگر مهم منطقه‌ای در امور افغانستان، خودش را نشان بدهد. تاکنون در پروسه صلح و مذاکره با طالبان، رای‌زنی دولت افغانستان بیشتر با پاکستان و کشورهای عربی مثل عربستان سعودی و قطر بوده است و ایران در این پروسه نقش تعریف شده‌ای نداشته است. اکنون با دعوت رسمی از طالبان، ایران در تلاش است تا نقشی در این پروسه داشته از این طریق دولت افغانستان را نیز تحت فشار بگذارد. به‌خصوص که ایران فعلا جانب طالبان را گرفته از مخالفان مسلح دولت افغانستان، بدون هماهنگی با دولت افغانستان، دعوت رسمی کرده است.
ایران تاکنون از ابزارهای مختلفی به‌منظور تحت فشار گذاشتن افغانستان استفاده کرده است؛ مثل ابزارهای اقتصادی، مهاجران و تزریق نیروهای رادیکال مذهبی در جامعه افغانستان. اما دعوت رسمی از طالبان، خبر جدید و جدی است. پس بنابر آن‌چه ذکر شد، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که دعوت رسمی ایران از طالبان، ابعاد مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. ولی پیامد مشخص آن برای افغانستان این است که ایران می‌خواهد افغانستان را تحت فشار بگذارد تا در همه تعاملات و معاملات خود با اعضای جامعه جهانی، ملاحظات ایران را لحاظ کند. از طرف دیگر، ایران تلاش می‌کند تا امریکا و متحدان آن را در افغانستان و منطقه به‌مشکل جدی مواجه سازد. این سیاست ایران، تاثیرات منفی بر سیاست منطقه افغانستان نیز دارد. روی‌هم‌رفته، این سیاست ایران حمایتی است از سیاست‌های تخریبی پاکستان در قبال افغانستان؛ به زبان ساده‌تر، دشمنی آشکار با مردم و سرنوشت افغانستان است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر