قاتل کودکان افغان در هتل 5ستاره عکس+فیلم

شهر هامبورگ، کتاب و قروت در کنار هم

دويچه وله دری

شهر هامبورگ، کتاب و قروت در کنار هم

افغان ها برای ساده ساختن زندگی هموطنان خود، در هر گوشۀ هامبورگ، دکان، مغازه و غرفه یی برپا کرده اند. از شیر مرغ تا جان آدم، هر آنچه را گاهی کسی در افغانستان خریده باشد، می تواند در این جاها هم بخرد.

«چه دنیای رنگینی است دنیای کتاب ها.» «امروز در این جا دیگر کمتر کسی پیدا می شود که با دنیای رنگین کتاب ها کاملاً بیگانه باشد.» این گونه جملات را در مورد کشوری مثل آیسلند می توان با اطمینان بر زبان آورد زیرا از حدود 320 هزار نفر نفوس آن 200 هزار آن کتابخوان اند. شاید در مورد بسیار کشورهای دیگر نیز بتوان چنین چیزی را گفت و نوشت. اما در مورد افغانستان چه؟ آیا در مورد افغان ها هم می شود چیزی مشابه به جملۀ فوق نوشت؟
برای این که شما در همین آغاز کار احساس ناامیدی نکنید، برای آسان شدن کار به حیث نمونه شهری را برمی گزینیم که هم بزرگ باشد و هم زیبا و هم پر جنب و جوش. بلی! درست فهمیده اید: هامبورگ. با این که می دانم با من موافق نخواهید بود ولی من به این شهر، لقب پایتخت افغان ها در اروپا را  داده ام. فکر نکنید که به علت بودن خودم در این شهر این کار را می کنم، نخیر، علت های بسیار دیگری را هم می توان ذکر کرد که متیقن هستم شما حوصلۀ شنیدن آن را نخواهید داشت!
در شهر هامبورگ تعداد افغان ها بیشتر از هر شهر دیگر اروپا است. اما اگر بپرسیم که آنها از کجا کتاب به دست می آورند، باید این دو مسأله را از هم جدا کنیم که کتاب خواندن یک چیز است و کتاب خریدن چیز دیگر. عجالتاً ببینیم که افغان ها از کجا کتاب می خرند.
کتابفروشی ها:
برای جستجوی تمام کتابفروشی های که افغان ها کتاب های به زبان مادری خود را از آنجا ها می خرند، باید که اولاً چشم خود را مسلح به ستلایت های جستجوگر کتابشناس کرد. ثانیاً باید کوچه و پسکوچه های هامبورگ را چنان شناخت که این شهر یک میلیون و هشت صد هزار نفری، مثل کف دست پیش چشم آدم بیاید. حال که می بینیم هر دوی این کارها در آیندۀ نزدیک چندان شدنی به نظر نمی رسد، پس دنبال تجربه های شخصی خود و دیگران می رویم تا ببینیم که افغان ها از کجا ها اصلاً خرید می کنند.
آلبرت انشتین، رفیق نسبی گرای ما که فکر می کرد با نشر نظریۀ نسبیت، گلیم مطلقیت را جمع خواهد کرد، گپی جالبی دارد که خواندن آن برای ما افغان ها حداقل برای یک بار هم که شده، جالب تر از هرکسی دیگری خواهد بود:
"اگر فعالیت مغز انسان ها در طول عمر شان به اندازۀ میلیونم حصۀ فعالیت معدۀ آنها می بود، حالا کرۀ زمین تعریف دیگری می داشت."

فرهنگ کتابخوانی نه تنها در افغانستان، بلکه در میان افغان های خارج نیز کمرنگ است.

به اساس همین برداشت خود از نظریۀ نسبیت انشتین، به سراغ دکان های رفتم که افغان ها از آنجاها برای فعالیت های معدۀ خود، مواد لازم را تهیه می کنند. ساده تر بگویم، رفتم سراغ دکان های افغان ها.
افغان ها برای ساده ساختن زندگی هموطنان خود، در هر گوشۀ هامبورگ، دکان، مغازه و غرفه یی برپا کرده اند. از شیر مرغ تا جان آدم، هر آنچه را گاهی کسی در افغانستان خریده باشد، می تواند در این جاها هم بخرد. قروت، کیسه، سنگ پا، گل سرشوی، جوانی و بادیان، لاندی و هر چیز دیگری که شاید شما فقط در مورد آن شنیده  اما آن را ندیده اید، را می توان در این دکان ها دستیاب کرد.
به دکان های بسیاری سر زدم. بعضی از آنها بیشتر از یکی دو عنوان کتاب نداشتند. در اکثریت آنها اصلاً کتاب برای فروش نبود. صاحبان دکان ها گفتند که افغان های عزیز کتاب نمی خرند، زیرا نه توان مالی آن را دارند و نه هم وقت آن را. حوصلۀ کتابخوانی را که بی از آن هم ندارند. فقط دو دکان، بیشتر از دکان های دیگر کتاب داشتند. من هم مثل کسی که از میان امواج خروشان دریای عمیق کابل، گنجی را به دست آورده باشد، فوراً با کمره و میکرافون به جان صاحبان شان رفتم تا گپی بزنیم و عکسی بگیریم.
 خوراکه فروشی های کتاب
در سوپر مارکیت انصار در مرکز شهر هامبورگ، فیض احمد دقیق که اصلاً انجینیر ساختمان و از شرکای این مغازه است، گفت: «مجموعاً شاید چهار – پنج صد جلد کتاب داشته باشیم که شامل کتاب های دینی اسلامی، کتب تاریخی و سیاسی، شعر و داستان می شود. زیادتر کتاب های ما چاپ ایران است اما مثلاً قرآن های چاپ پاکستان را مردم بیشتر می خرند. در مقایسه با دیگر کتاب ها، کتاب های آموزش زبان آلمانی فروش بهتر دارد. ما با این که از کتاب ها فایده نمی گیریم اما در مجموع کتاب خریدار بسیار کم دارد».
وقتی جملۀ آخری او را شنیدم، رفتم به طرف شرق شهر، به این امید که آفتاب از آن طرف طلوع می کند، شاید آن طرف ها خیریتی باشد. از جمع سه چهار دکان افغانی شرق هامبورگ، خوراکه فروشی آریانا در پهلوی تمام لذایذ دنیوی مخصوص معده، کتاب هم عرضه می کند.
حاجی محمد یونس که از پنج سال بدین سو مالک دکان است گفت: «تعداد کتاب ها را دقیق نمی دانم اما اکثریت کتاب ها را هموطنان ما از افغانستان برای فروش با خود می آورند. کتاب های داستان را زیادتر می خرند اما کتاب های تاریخ چندان فروش ندارد. بعضی نویسنده ها هم کتاب های خود را پیش ما برای فروش می گذارند اما گاهی پس از ماه ها، دو سه جلدی بیشتر فروش نمی شود».
من با خوش بینی ذاتی که دارم از او خواستم که فروش کتاب را در گذشته و امروز با هم مقایسه کند. گفت: «در سابق فروش بسیار خوب بود. در یک هفته سه یا چهار جلد کتاب می فروختیم. امروز در یک ماه شاید سه یا چهار جلد فروخته شود! امروز چون کانال های تلویزیونی و ستلایت زیاد شده، مردم دیگر کتاب نمی خرند. دو ماه است که یک هفته نامه را از امریکا منظم روان می کنند. در این دو ماه حتی یک شماره هم فروخته نشده».

یما ناشر یکمنش، نویسنده این مطلب

از طرف آفتاب برآمد یعنی شرق شهر که ناامید شدم یادم آمد که در مرکز، سوپرمارکیتی بود که زمانی کتابفروشی نسبتاً بزرگی داشت. با عجله رفتم آنجا. یعقوبی صاحب مغازه گفت: «زیادتر از دوسال است که کتابفروشی را بسته ایم. از وقتی که انترنت مود شده، کسی کتاب نمی خواند». گفتم اجازه است عکسی از دکان شما بگیرم. گفت: «لطفاً نگیرید که فرهنگیان از من آزرده خاطر خواهند شد».
رفتم چند متر بالاتر از آن سوپر مارکیت که یک رستوران کوچک افغانی آنجا قرار دارد. یک چای سبز تیره فرمایش دادم و با خود فکر کردم، از وقتی که در هامبورگ هستم، هیچگاهی این شهر، چه مردم بخرند و چه هم نخرند، بی کتاب و بی کتابفروشی نبوده است. جدا از دکان های که پهلوی قروت، مجموعۀ شعر قهار عاصی و در کنار سنگ پا، مجموعۀ مقالات سیاه سنگ را می فروشند، جایی هم همیشه بوده که منحصر بوده فقط و فقط به کتاب. چای تلخ را که نوشیدم، یادم آمد که این مکان هنوز هم وجود دارد. بلی، چند کوچه آن طرف تر و بازهم در مرکز شهر. شاید هم به دلیل موجودیت همین مغازه ها دوست داشتنی باشد که مرکز شهر را مرکز شهر می گویند. رفتم سراغ کافه لیترر، یگانه کتابفروشی هامبورگ.فرهاد مشرق زمینی، صاحب این کتابفروشی، گفت که از گذشته ها در ایران جاهای بوده که در آن ها هم کتاب می خریدند، هم قهوه می نوشیدند و هم می نشستند و در مورد کتاب صحبت می کردند. یعنی کافه کتاب ها و او چنین امکانی را در اینجا فراهم کرده است.
«مشتری های افغان هم داریم که هم خوب کتاب می خرند، هم خوب کتاب می خوانند. کتاب های تاریخ و مسایل تیوریک فلسفی سیاسی، فروش بیشتر دارد، فرهنگ های دوزبانه را هم خوب می خرند. کتاب ها را معمولاً از ایران به دست می آوریم اما کتاب های را هم می فروشیم که در بیرون از ایران چاپ شده است.» وقتی از او پرسیدم که آیا می شود فقط از راه فروش کتاب زندگی کرد، با حسرت جواب داد: نخیر!
این آخرین ایستگاه من در جستجوی کتابفروشی ها بود. در حال حاضر بیشتر از این ها، محل و مکانی نیست که شما بتوانید از آن ها کتاب به زبان مادری خود بخرید. در طول سال های که من در هامبورگ زندگی می کنم، دیده ام که چگونه کتاب یکجا با کچالو و پیاز مجبور به رقابت کردن بوده و در کنار اجناس پرخریدار، در یک انتظار شرمگین، منتظر مشتری های استثنایی خود بوده است. ما اما همان گونه که انشتین عزیز گفته بود، بیشتر از خواندن به خوردن اهمیت می دهیم زیرا معده برای ما مرکز جهان  و مرکز کاینات است.
اگر شما از علاقمندان خواندن سخنان بزرگان هستید از ابراهام لینکلن نقل قولی برای تان می آورم و اضافه می کنم که ببینید، چگونه آدم های کوچک، سخنان بزرگان را غلط ثابت می کنند؛ و اما اینهم گپ لینکلن: «بدون حکومت می شود زندگی کرد ولی بدون کتاب و مطبوعات نمی شود.»

ایا دختران افغان میتوان ارزو کنن؟؟

دويچه وله دری / افغانستان

آرزوهای کوچک اما محال دختران افغان

می گویند که آدمیزاد به امید و آرزو زنده است. خواستن و تمنا کردن، پنهانی ترین و ژرفترین رویاهای ما را بال پرواز می دهد؛ اما آرزوهای بزرگ به تنهایی انسان را به جایی نمی رساند بلکه برای رسیدن به آن ها تلاش باید کرد.

پروانه یک دختر جوان مزاری است که به تازگی 20 ساله شده است. او مانند بسیاری دیگر از دختران جوان آرزوهایی در سر دارد. اما وقتی از او بپرسی که چه آرزو دارد، سرش را پایان می برد و با گلوی پر از عقده می گوید: "کاش ثروتمند می بودیم و شب ها را گرسنه خواب نمی رفتیم". او پس از مکث کوتاهی ادامه می دهد: "کاش مرا خانواده ام به خاطر پول، عروس کسی که یک زن دیگر هم دارد، نمی کرد".

پروانه چادرش را پیشتر می کشد تا اشک هایش را از دید اطرافیانش پنهان کند. در بین هق هق گریه هایش می گوید: "سال ها در بهار در آفتاب سوختم و در زمستان ها از سردی یخم زد. از وقتی سه ساله بودم روی زمین های مردم کار می کردم. خوشه چینی می کردم، خیشاوه می کردم، پنبه چینی می کردم... ولی نمی دانستم که این زندگی قسمتم را چنین بد نوشته است".

پروانۀ جوان آرزوهایی کوچک زیادی در دل داشت که اکنون همۀ آرزوهایش به خاکستر بدل شده اند و می کوشد شعله های باقیمانده را نیز در درون قلبش خاموش و پنهان کند.

وقتی از صنف سوم به بعد به خاطر خوشه چینی روی زمین های مردم نتوانست به مکتب قریه برود، آرزوی داکتر شدن و پوشیدن چپن سپید به دلش ماند. آن زمان بیشتر وقت ها، در کلینیک قریه به دیدن داکتران و چپن های سپیدشان می رفت. اما وقتی او جوان شد دیگر به دلیل عرف و عنعنه اجازه نیافت که از خانه بیرون برود.

جهانتاب توانست در بیرون از افغانستان تحصیل خود را به پایان برساند.

پروانه می گوید: "شب های بهار روی بام خانه در مورد دو چیز فکر می کردم: اینکه کاش می توانستم چپن سپید بپوشم و مرا "داکتر صاحب" صدا بزنند. و دیگر این که، گاهی وقت ها در مورد بچه های جوان قریه می اندیشیدم.آرزو داشتم عروس یک پسر جوان شوم. با هم زحمت و کار کنیم، با هم خوشه چینی برویم و با هم خوشبخت باشیم".

حکایت ها و آرزوهای دختران افغانستانی از زندگی و روزگارشان با هم خیلی تفاوت دارند. دقیقا 20 کیلومتر دورتر از خانة پروانه، در مرکز شهر، جهانتاب زندگی می کند. او پنج سال از پروانه بزرگتر است. دغدغه های زندگی، روزمره گی ها و خواسته های جهانتاب چیز دیگری است.

چادر سرخ گل سیب، جهانتاب را زیبا تر می نمایاند. با آن که با کمپیوتر و کاغذهای روی میزش خیلی مصروف به نظر می رسد، با خنده می پرسد: "در مورد زندگی و آرزوهایم باید بگویم؟" او کمی مکث می کند و شمرده شمرده ادامه می دهد: "در کنار شش خواهر و یک برادرم فرزند چهارم خانواده هستم. ازدواج نکرده ام و تصمیم دارم درس هایم را ادامه دهم. آرزو دارم درجة دکتورا داشته باشم. می خواهم کار کنم".

جهانتاب فیض از بانوان فعالی است که شور زندگی در او موج می زند. گویا او خودش را از قید رسم و رواج های افغانستانی رها کرده و به خواست خود، روزگارش را پیش می برد. ارزش های جهانتاب برای زندگی کردن متفاوت از بانوان اطرافش است. او می گوید که ثروت، طلا، داشتن خانه مجلل، ازدواج با یک جوان زیبا و... در ذهن او حرف های مسخره یی هستند. وقتی در مورد ویژگی های همسر آینده اش می خواهد صحبت کند، شرمزده به پایان می نگرد و با لبخند می گوید: "تا هنوز فرصت فکر کردن در این مورد را نداشته ام؛ ولی به نظرم مهمترین نکته همان درک متقابل نسبت به هم است و دیگر اینکه مرا با جان و دل با همین آرزوها، خواسته و ایده هایم قبول کند. همۀ راه زندگی را شانه به شانه با هم برویم و هیچ گاهی دست همدیگر را رها نکنیم".

جهانتاب مکتب را در لیسه تجربوی شهر مزار شریف به پایان رسانیده است و گویا به بزرگترین آرزویش رسیده است. او می گوید: "وقتی دانش آموز بودم همیشه آرزوی خواندن حقوق و سیاستمدار شدن را در سر می پروراندم؛ و خیلی وقت ها با تمسخر همصنفانم در مقابل واژه سیاستمدار روبرو می گشتم". او در ادامه می گوید: "در جریان درس خواندنم بی نهایت تلاش کردم تا اعتبارم را نزد خانواده ام حفظ کنم، تا بتوانم حمایت آنها را در آینده نیز داشته باشم. خیلی خوشحالم که من توانسته ام راه را برای خواهران دیگرم در خانه، به خاطر درس خواندن در بیرون از افغانستان باز کنم". جهانتاب حقوق بین الدول را در قرغزستان خوانده است و حالا هم به عنوان تسهیلگر برنامه ها در یکی از دفاتر کار می کند.

پروانه از قسمت بد زندگی می نالد.

اما مریم، دختر خانم جوان دیگری است که آرزوها و خواسته های متفاوتی دارد. مریم آرایشگر است و روزها و حتی تا نیمه های شب را به آراستن عروسان و مشتری هایش می گذراند.

نیمه های روز است و تازه مریم کار آراستن یک عروس و چند مشتری دیگر را به پایان رسانیده است. بوی عطرهای متفاوت و انواع آرایش سراسر اتاق را گرفته است. مریم رو به روی یک آیینه می ایستد و موهای خود را جمع و جور می کند.
مریم تا صنف سوم درس خوانده است. وقتی شاگرد آرایشگاه شد، دیگر نخواست که به مکتب برود.او می گوید: "آرایش کردن را از کودکی دوست داشتم. از اینکه می توانم دیگران را زیباتر بنمایانم خوشم می آید". مریم از اینکه نتواسته است مکتب را به پایان ببرد، هیچ تشویشی ندارد. او با بی تفاوتی می گوید: "اگر مکتب می خواندم، شاید معلم می شدم و چهارهزار در ماه معاشم می بود. ولی حالا بیشتر از یکصد هزار در ماه می توانم کار کنم".

آرزوها و خواسته های مریم روی پول می چرخند. وقتی می خواهد در مورد ازدواجش صحبت کند، بی درنگ و با خنده و قهقهه می گوید: "عروسان زیادی را آرایش کرده ام و به زودی خودم هم عروس می شوم". مریم آرزو دارد با یک پسر ثروتمند عروسی کند. او می خواهد بعد از ازدواج زندگی اش را بیرون از افغانستان ادامه دهد. مریم شرایط دیگری هم برای عروس شدن دارد. او می خواهد عروسی اش در یکی از مجلل ترین سالون های شهر گرفته شود و طبق رسم و رواج ها، همه چیز به شمول طلا مهیا باشد.

دختران جوان افغان با آرزوهای کوچک و بزرگشان تلاش می کنند تا تیرگی های امروزه جامعه افغانستان را نادیده بگیرند و به آینده روشن چشم بدوزند؛ هرچند گاهی آرزوهای کوچک کسانی همچون پروانه در میانه راه نابود می شوند.

افغانها در سویدن چه میکنن؟

 درد دل یک پناهجوی زن افغان که به زندگی مخفی روی آورده است

همسر و فرزندان یک پناهجوی افغان که از سوئد به افغانستان اخراج شه، به زندگی مخفی روی آورده اند. ددیانا یوسفی به دلیل این که او و همسرش در افغانستان، بدون ازدواج رسمی بچه دار شده و به همین دلیل نیز با خطر سنگسار روبرو بودند مجبور به فرار از افغانستان شدند. او می گوید آنها گمان می کردند در سوئد که مدافع حقوق کودکان و زنان است حتما به آنها پناه خواهند داد و به همین دلیل با مشکلات فراواون و تحمل سختی های بسیار توانستند خود را به سوئد برسانند. دیانا یوسفی می گوید یکی از مشکلات عمده ی آنها با اداره ی مهاجرت این است که چرا از آغاز به آنها نگفتد که بدون ازدواج صاحب فرزند شده و در افغانستان با خطر سنگسار روبرو بوده اند . او در پاسخ  به پرسش من نیز دراین مورد می گوید که از سوی شوهرش همواره در فشار بوده که اگر واقعیت را بگوئی شاید تو و بچه ها را از من جدا  کنند . اما اومی گویدکه الان مجبوراست واقعیت را بگوید. آنها دارای دو کودک حدود سه و یک سال و نیمه هستند.
از جمله نگرانی های دیگر دیانا یوسفی این است که شاید برسرهمسرش در افغانستان بلائی آمده باشد چرا که او تنها یک بار بعد از اخراجش آن هم بسیار کوتاه با او تماس تلفنی داشته است.
  گفتگو با دیانا یوسفی

پناهجویان مخفی برای دریافت خدمات پزشکی با دشواری های زیادی روبروهستند، اما دیانا یوسفی در گفتگوئی با پژواک می گوید که درشهری که پیش از روی آوردن به زندگی مخفی درآن به سر می بردند،  می توانستند از خدمات پزشکی استفاده کنند و دختر آنها نیز می توانست به مهد کودک برود، ولی از ماه ژانویه که همسر او را بازداشت و به افغانستان باز گرداندند، او و دو فرزندش به زندگی مخفی روی آوردند و درحال حاضر نیز با وجود نیاز شدید، جرئت نمی کند که به مراکز درمانی مراجعه کند و یا دخترش را به مهد کودک بفرستد. او تشکیل مرکزی درمانی برای پناهجویان مخفی را بسیار ضروری می داند.
دیانا یوسفی می گوید والدین او نیز به سبب این که مقدمات فرار او را از افغانستان فراهم کردند بعد از فرار او مجبور شدند به سوریه فرار کنند و درآنجا نیز در شرایط بدی به سر می برند.

 یک پناهجو را تا چه مدت می توان در بازداشتگاه نگه داشت؟

Fotograf: BJÖRN LARSSON ROSVALL / SCANPIX

در سوئد، هر پناهجویی را که حکم اخراج دریافت کرده و برای اجرای این حکم توسط پلیس دستگیرشده،  می توان تا دوماه دربازداشتگاه موقت اداره کل امور مهاجرت نگه داشت. اما درصورت وجود دلایلی برای افزایش این مدت، می توان آن را برای دوماه یگر تمدیدکرد. این تمدید می تواند تا یک سال و در شرایط ضروری تا بیشتر نیز ادامه پیداکند. درگزارشی که دراین مورد تهیه شده، توضیحاتی از نیکلاس اکسلسون از اداره کل امورمهاجرت را همراه با گفتگوهایی با دو پناهجو در بازداشتگاه مرشتا که حکم اخراج دریافت کرده اند محمدعلی انصاری و حسین جعفرعلی جاسبی را می شنوید. پلیس، حسین جعفرعلی جاسبی را امروز به فرانکفورت منتقل کرد تا از آنجا به ایران اخراج کند. درهمین رابطه، پلیس از گردهم آیی و تظاهرات فعالان پناهجویی که به فرودگاه رفته بودند و حتا سوارشدن آنها به هواپیما برای ممانعت از انتقال حسین جاسبی، جلوگیری کرد. درادامه مطلب، آماری از جمله از شمار پناهجویان در بازداشتگاه ها قرارداده شده است.
  حداکثر زمان نگهداری پناهجویان در بازداشتگاه های موقت اداره مهاجرت

شمار پناهجویان اخراجی که توسط پلیس دستگیر و برای اخراج به بازداشتگاه های اداره کل امورمهاجرت منتقل می شوند در سال به بیش از ٣٠٠٠ نفر می رسد.  آنها پناهجویانی هستند که برای اخراج به کشورخود باپلیس و اداره مهاجرت همکاری نکرده اند و برای اخراج آنها از شیوه های سخت و درموارد بسیاری خشونت آمیزنیز استفاده می شود.
اداره کل امورمهاجرت در سوئد ۵ بازداشتگاه موقت دارد که درهرکدام ٢٠٠ محل نگهداری از پناهجویان وجوددارد. علاوه براین، از ۵٠ بازداشتگاه نیز که متعلق به پلیس و سازمان امورزندان هاست برای نگه داری پناهجویان اخراجی استفاده می شود. دراین بازداشتگاه ها، پناهجویانی که حکم اخراج دریافت کرده، اما به دلیل ارتکاب جرم در دادگاه محکوم شده اند نیز نگهداری می شوند. این پناهجویان را می توان بیش از ١٢ ماه نیز در بازداشت نگه داشت، اما دراین صورت، مسئولیت نگهداری آنها به پلیس سپرده می شود.
شمار این دسته از پناهجویان،  درسال گذشته بیش از ١١٠٠٠ نفر بود. توبیاس بیلستروم، وزیرامورمهاجرت  مایل است که این افراد هرچه زودتر، داوطلبانه و یا با اعمال زور از سوئد اخراج شوند. به این دلیل دولت به پلیس، اداره مهاجرت و سازمان امورزندان ها ماموریت داده است تا اقدامات مؤثرتری دراین مورد انجام دهند.
درسال ٢٠١١ درمجموع  ٣٠۴٠٠ پرونده ی پناهجویی بررسی شد. به ٩٠٨٨  مورد پاسخ مثبت داده شد و ١۵١٠٣ مورد پاسخ منفی دریافت کردند. از این تعداد ٣٩٧۶ مورد به متقاضیان پناهندگی از افغانستان مربوط بود که ٢۵٧٣ نفر آنها پاسخ مثبت و ٩٧٢ نفر نیز پاسخ منفی دریافت کردند. شمار پرونده های بررسی شده ی پناهجویان ایرانی نیز ١٣٠٨  مورد بود که به ۴٠٣ مورد پاسخ مثبت و به ٧۶١ مورد پاسخ منفی داده شد. بیشترین شمار پناهجویان درسال گذشته به ترتیب  از افغانستان، سومالی، صربستان و عراق بود.  تا پایان سال گذشته بیش از ١٧٠٠٠ پرونده پناهجویان اخراجی نزد پلیس قرارداشت.  درسال ٢٠١٠  میزان اخراج های اجباری ٢۵٠٠ مورد بود که درسال ٢٠١١ به ٣٢٠٠ موردرسید.
برای نگهداری پناهجویان در بازداشتگاه ها و اجرای حکم اخراج آنها نیز هزینه های بسیارسنگینی پرداخت می شود.  برخی ازاین هزینه ها ازاین قرارند: هزینه ی هر روز اقامت یک پناهجو در بازداشتگاه ٣٠٠٠ کرون، هزینه ی نقل و انتقال او در داخل سوئد ۵٠٠٠ کرون و هزینه ی هواپیما برای انتقال پناهجویان به کشورهایشان،  بدون محاسبه ی دستمزد و حق ماموریت ماموران پلیس، بین ٨٠٠ هزار تا بیش از دومیلیون کرون.

نامه يک پناهجوي افغان از نظارتخانه اداره مهاجرت

اخيرادستگيري و اخراج پناهجويان افغان تشديد شده وبخصوص انهائيکه پاسپورت افغاني دارند . اکنون پاسپورت افغاني نه تنها بخاطر اخذ اجازه کار به درد نميخورد بلکه بدست آوردن پاسپورت افغاني براي افراديکه به درخواست پناهندگي شان پاسخ منفي داده شده، اخراج شانرا ساده تر ميسازد. يکي از پناهجويان افغان که مدت 9 سال در سويدن زندگي کرده و اکنون در معرض اخراج قرار دارد پوليس از وي ميخواهد که او درخواست بدست آوردن پاسپورت افغاني نمايد . اما اينکه براي افراد بدون هويت کدام ارگان اسناد سفر ( پاسپورت ويا اوراق عبوري ) تهيه ميکند ، معمايي است که بايد به آن سفارت افغانستان در اوسلو پاسخ بگويد و اما اکنون به نامه پناهجوي افغان از نظارتخانه اداره مهاجرت توجه تان معطوف ميگردد

"
سلام به همه برادارن و خواهران افغانم که در این سر زمین دور افتاده که هر کدام مان به علتی از کشور عزیز مان افغانستان پاه به فرار گذاشتیم که هر کدام مان به نحوه مشکل خود را داریم چه از لحاظ مشکلات سیاسی و چه از لحاظ مشکلات اجتمایی و یا مذهبی ان دیار را ترک کردیم از کشور و خانه خود فرار کردیم به یک کشور اجنبی برای زنده ماندن خود مهاجرت کردیم که این مهاجرت و مسافرت در طول مسیر این راه دور و دراز به قیمت جان خیلی از عزیزان و هموطن مان به اتمام رسید بعضی از طرف سربازان ایران بعضی از طرف سربازان ترکیه و خیلی از آنها در آب های یونان جان شان را از دست دادن و نتوانستند به مقاصد خویش برسند متاسفانه .
من هم یکی از آنها هستم که توانستم و خداوند کمکم کرد که در سال ۲۰۰۳ در کشور سویدن آمدم و درخواست پناهندگی دادم و تا حالا که سال ۲۰۱۲ میباشد من موفق به دریافت اقامت در اینجا نشدم و میدانم که خیلی از هموطنانم همین مشکل را دارد مدت های مدید چشم انتظار یک جواب مثبت است که دریافت نکرده اند که واقعن رفتار اداره مهاجرت و به انتظار گذاشتن این همه مدت طولانی برای هر فرد مهاجر و ان هم افغان که هزاران مشکل دارد حالا به هرنحوه واقعن که غیر انسانی است . خوب درد دل و حرف زیاد است بریم سر اصل مطلب .
من فعلان در بازداشت گاه پولیس میباشم در یوتبوری که پولیس میخواهد تا آخر این ماه یعنی ماه مارش مرا به افغانستان دیپورت کند من از اروگان های حقوق بشر و یا هر کسی که میشناسد ان عده اروگانها های حقوق بشر را تماس بگیرند و به یاری ماه بشتابند . ما ۲ نفر فقط در یوتبوری میباشیم ولی از کمپ های در بسته جا های دیگر اطلاع ندارم که چی قدر از هموطنان من در آنجا ها میباشد .
توصیه من به ان عده از هموطنانم که در معرض اخراج قرار دراند .
اولان امیدوارم که در چنگ انها نییوفید اگر گرفتار شودید آمادگی این را داشته باشید که پولیس از تمام کیس هایت که قبلا به اداره مهاجرت گفته بودید سوال میکند که من و تو حتی فکر اش را هم نمیکنیم چنان آدم را فشار روحی میدهد که آدم حاضر به مردن میشود من در مدت یک ماه ۴ بار پولیس با من ملاقات کرد که هر دفعه اش بدتر از دفعه پیش از من میخواهد که پاسپورت یا یک مدرک بدم ولی من ندادم اگر مدرک هم بیارم هم بیارم باز دوباره مگویید که این مدرک معتبر نیست مثلی این که یک دوستم مدرک داد به اداره مهاجرت اداره مهاجرت جوابش را فرستاد که این قابل قبول نیست در افغانستان همه میتواند از مدرکها بسازد چه پاسپورت جعلی و چی تذکره . پس ما مهاجران بد بدبخت چکار باید بکنیم و به کدام ارگان ویا یک منبع حقوق رو آوریم که تا کمک باشد صدایمان را به کجا بلند کنیم که مارا بشنود .
با احترام یاسین سعادت

گرفتاري و اخراج پناهجويان افغان به شدت جريان دارد

هر روز اطلاعاتي به سايت افغانها مبني بر گرفتاري ، دستگيري و اخراج پناهجويان افغان مواصلت ميورزد . البته يک بخش اين دستگيري ها و  اخراجي ها به سايت افغانها گزارش داده ميشوندو تعداد زيادي دستگيري ها و اخراجي ها بدون اطلاع به انجمن افغانها عملي ميشود که از آنها خبري نخواهيم داشت . ما تمام اطلاعات در اين زمينه را در بخش امور پناهندگي و راپور روزمره به نشر ميسپاريم . بطور مثال به گزارش هاي زير توجه تانرا مبذول ميداريم

احمد ضمير شيرزاد پناهجوي زير سن در معرض اخراج
اخراج پنج پناهجوي افغان از سويدن

دسترسی طالبان با سلاح های پیشرفته ساخت ایران

    دسترسی طالبان با سلاح های پیشرفته ساخت ایران

در حالیکه ایران همواره از سوی کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده امریکا به حمایت از تروریستان و گروه های هراس افگن در افغانستان و منطقه متهم میباشد ، کارشناسان نیز معتقد اند که ایران  منافع استراتیژیک خود را در وجود یک افغانستان ضعیف و بی ثبات جستجو میکند.

به گزارش آژانس خبری روز به نقل از منابع معتبر جهانی ؛ روزنامه وال ستریت ژورنال به تازه گی گزارش داده است که اردوی ایران سلاح های مرگبار جدید را به شورشیان در افغانستان و عراق انتقال داده است.
به باور این روزنامه امریکایی، این اقدام به منظور تسریع روند خروج نیروهای امریکایی از کشور عنوان شده است .

روزنامه به نقل از مقامات امریکایی که از آنها نام برده نه شده نگاشته است  که ایران هم چنان راکت های دور برد جدید را در اختیار طالبان قرار داده است.

یافته های نیروهای امنیتی افغانستان نیز در برخی موارد نشان می دهد که سلاح های ایرانی در اختیار شورشیان قرار گرفته و برخی از حملات تروریستی هم از آن سوی مرز هدایت شده است.

اداره امنیت ملی ، یک شهروند ایرانی را به ظن برنامه ریزی برای حمله انتحاری در جنوب کشوربازداشت کرده است. 

لطف الله مشعل، سخنگوی امنیت ملی در 15 جون سالروان میلادی  در یک کنفرانس خبری گفت این فرد از ساکنان شهر زاهدان ایران است و برای اجرای عملیات انتحاری به شهر کندهار آمده بود. 

اتهامات علیه ایران در مورد حمایت از طالبان در افغانستان، در سطح بین المللی نیز مطرح بوده است. 

در تازه ترین مورد، معاون وزیر خارجه بریتانیا در امور خاورمیانه و شمال افریقا ایران را متهم کرد که تحریم های سازمان ملل متحد در منع فروش تسلیحات به سازمان های تروریستی مانند طالبان را نادیده گرفته است. 

در حالیکه ایران همواره این اتهامات را رد نموده است اما  کارشناسان سیاسی معتقد اند که ایران سناریوی مشابه پاکستان را در افغانستان به پیش می برد.

این کارشناسان می گویند که ایران در تداوم مداخلاتش ، در حال حاضر نیز برای تامین منافع استراتیژیک خود در افغانستان تلاش می ورزد.

دستگیر هژبر از کارشناسان مسائل سیاسی در صحبتی به آژانس خبری روز گفت: " حلقات معینی در حاکمیت ایران بنا بر علایق ایدئولوژیک خود تلاش می کنند تماس های را با شورشیان در افغانستان داشته باشند".

به گفته آقای هژبر حاکمیت ایران نگران حضور و فعالیت مبهم نیروهای خارجی در افغانستان است.

به باور او؛ نگاه ایرانی ها اینست که هدف امریکا جنگ با تروریزم و آوردن ثبات در افغانستان نیست، بل امریکا برای تطبیق اهداف راهبردی و دراز مدت خود در افغانستان آمده است.

در نگاه ایرانی ها یکی از اهداف اعلام نشده راهبردی امریکا در منطقه ؛  محاصره ایران است و دولتمردان ایرانی هم تلاش می ورزند ، منافع امریکا  و متحدینش را در افغانستان به چالش بکشند.

آقای هژبر دلیل مداخلات کشورهای خارجی مخصوصا ً ایران و پاکستان را در فقدان یک استراتیژی روشن و دقیق دولت افغانستان عنوان میکند.

نجیب محمود استاد علوم سیاسی پوهنتون کابل نیز می گوید که ایران شدیدا از حضور نیروهای خارجی و امریکا در افغانستان نگران است.

به باور وی ، ایران  تلاش می کند که هر چالش ممکن را فرا راه این نیروهای ایجاد نموده و هر گروهی که در برابر نیروهای امریکائی قرار گیرد، ایران از آنها به شدت حمایت خواهد کرد.

به گفته آقای محمود؛ علاوه براین ایران دارای یک سلسله منافع استرتیژیک دیگر در افغانستان است که در موجودیت یک افغانستان ضعیف و بی ثبات، این منافع خوب تر و بیشتر تامین می گردد.

به باور او برخورد ضعیف و پاسخ دهی نامناسب دولت به کشورهای همسایه باعث شده تا آنها بیشتر و قدرتمند تر منافع افغانستان را به بازی بگیرند

انتقاد سنای افغانستان از اظهارات اخیر احمدی‌نژاد

انتقاد سنای افغانستان از اظهارات اخیر احمدی‌نژاد

آقای احمدی نژاد خواستار خروج نیروهای ناتو از افغانستان شده بود

مجلس سنای افغانستان به اظهارات اخیر محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران در مورد خروج نیروهای ناتو از افغانستان واکنش نشان داده است.

آقای احمدی‌نژاد در نشستی با حضور روسای جمهوری افغانستان، پاکستان و تاجیکستان در شهر دوشنبه گفته بود که نیروهای ناتو باید از افغانستان خارج شوند و به مردم این کشور غرامت بپردازند.

او همچنین گفت که خروج نیروهای خارجی از افغانستان، زمینه را برای تامین استقلال این کشور فراهم خواهد کرد.
شماری از اعضای مجلس سنای افغانستان این اظهارات را "مداخله آشکار" در امور داخلی افغانستان توصیف کرده اند.
از جمله گروه پارلمانی "اصلاح و عدالت" با انتشار یک اعلامیه گفته است که این اظهارات "غیرمسئولانه" است.
اعضای مجلس سنا همچنین از حکومت افغانستان انتقاد کردند که در مقابل احمدی نژاد سکوت کرده و به سخنان او واکنشی نشان نداده است.
یکی از اعضای سنا در جلسه عمومی مجلس سنا گفت: "این بار اول نیست که چنین اظهاراتی را (مقامات ایران) مطرح می کنند. اما همیشه از سوی حکومت افغانستان در این رابطه سکوت شده است."
او گفت: "ما از وزارت خارجه می خواهیم تا اعتراض خود را در این رابطه به (ایران) ابراز کنند."
'ویرانی افغانستان'
در جلسه علنی مجلس سنای افغانستان تصمیم گرفته شد که هیات اداری مجلس در این رابطه یک اعلامیه رسمی منتشر کند و در آن از مقام های ایرانی بخواهند تا از ابراز نظر در مورد مسایل داخلی افغانستان خودداری کنند.

"گسترش راهپیمایی ها و تظاهرات ملت مسلمان افغانستان، تشکیل هسته های مقاومت و ضربه زدن به منافع آمریکا از جمله اقداماتی است که هم اینک می تواند علیه متجاوزین سازماندهی و اجرای آن در دستور کار قرار گیرد"

مسعود جزایری

اعضای مجلس سنای افغانستان همچنین به اظهارات اخیر مسعود جزایری، معاون فرهنگی ستاد کل نیروهای مسلح ایران نیز اعتراض کردند که خواستار "استفاده از زور" در برابر نیروهای ناتو از سوی افغانها شده بود.
آقای جزایری گفته بود: "گسترش راهپیمایی ها و تظاهرات ملت مسلمان افغانستان، تشکیل هسته های مقاومت و ضربه زدن به منافع آمریکا از جمله اقداماتی است که هم اینک می تواند علیه متجاوزین سازماندهی و اجرای آن در دستور کار قرار گیرد."
این سخنان آقای جزایری بار اول در رسانه های داخلی ایران چاپ شد و به دنبال آن در رسانه های داخلی افغانستان بازتاب گسترده ای داشت.
نثاراحمد حارث، از اعضای مجلس سنای افغانستان گفت که این اظهارات، تلاشی است برای بازگردندن افغانستان به سالهای جنگ داخلی.
آقای حارث در جلسه عمومی سنا گفت: "ایران و پاکستان از یاد برده اند که در سالهای جنگ در افغانستان، کشور ما را بی رحمانه هدف قرار دادند و ویران کردند؟"
او افزود: "حالا ایران می خواهد دوباره در افغانستان جنگ را دامن زده و از این کشور ویرانه بسازد."
اظهارات اخیر مقام های ایرانی در رسانه های افغانستان نیز بازتاب داشته است. برخی از روزنامه های کابل این اظهارات را محکوم کرده و از حکومت افغانستان انتقاد کردند که در این رابطه واکنشی نشان نداده است.

گروه تحقيقاتي پارلمان افغانستان: تجاوز نیروهای امریکایی به ۲ زن افغان

"کشتار غیرنظامیان، انتقام به دلیل حمله به نیروهای امریکا"

گروهبان رابرت بیلز، یکی از سربازان متهم به دست داشتن در کشتار 16 غیرنظامی افغان

گروه تحقيقاتي پارلماني افغانستان مي‌گويد، کشتار ۱۶ غيرنظامي به دست سربازان امريکايي در ولايت قندهار، اقدامي تلافي جويانه بوده است.

سيد اسحاق گيلاني، رئيس گروه تحقيقاتي پارلمان افغانستان گفت، افراد محلي حدس می زنند کشتار غيرنظاميان افغان اقدامي تلافي جويانه در ارتباط با حمله‌ هفته گذشته است که منجر به از بين رفتن يک تانک امريکايي شد.

رهبران قبيله‌نشين ولايت قندهار افغانستان نيز روز دوشنبه گفتند اين کشتار در واکنش به حمله به يک تانک امريکا در منطقه زنگ آباد پنجوایی واقع در ولايت قندهار بوده است.

رهبران قبيله نشين افغانستان افزودند، به دنبال انفجار اين تانک، نيروهاي امريکايي رهبران قبيله‌اي و افراد محلي منطقه را احضار کرده و گفتند از کودکان و زنان آن‌ها انتقامي خونين خواهند گرفت.

يافته‌هاي جديد در حالي مطرح شده است که گروه تحقيقاتي پارلمان افغانستان نیز در گزارش خود درباره این موضوع از تجاوز نیروهای امریکایی به ۲ زن افغان قبل از کشتن‌ آن‌ها در اين تیراندازی مرگبار پرده برداشته است.

بر پايه اين گزارش، اين گروه تحقيقاتي همچنين شمار نيروهاي امريکايي را که در اين قتل عام دست داشتند، تا ۲۰ نفر برآورد کرده است. حميدزي لالي، يکي از بازرسان گفت: "ما اعتقاد داريم که يک سرباز نمي‌تواند اين تعداد انسان را در دو روستا ظرف يک ساعت بکشد، بنابر این ۱۶ غيرنظامي که بيشتر آن‌ها کودک و زن بودند، به دست دو گروه کشته شدند."

گروهبان رابرت بيلز، يکي از سربازاني که به دخالت در اين کشتار متهم شده است، از يک زندان نظامي موقت در کويت به زنداني با تمهيدات امنيتي بالا در منطقه نظامي فورت ليون ورت در ايالت کانزاس امريکا منتقل شده است. انتقال سرباز امريکايي خشم مردم کشور افغانستان را که خواستار محاکمه علني مرتکبين اين جنايت شنيع در کشور خود هستند، برانگيخته است.

حامد کرزي رئيس جمهور افغانستان، روز جمعه از امريکا به علت عدم همکاري با گروه حقيقت ياب افغانستان انتقاد کرد و گفت، کشتار غيرنظاميان توسط نيروهاي خارجي در افغانستان، "از مدت ها قبل ادامه دارد."

گروهي از سربازان امريکايي، ۱۱ مارس، با ورود خانه به خانه در منطقه پنجويي قندهار، غيرنظاميان افغان را در خانه‌هاي خود هدف گلوله قرار دادند و دست کم ۱۶ نفر را که بيشتر آن‌ها زن و کودک بودند، کشته و تعدادي را نيز زخمي کردند.

سود وزیان ایران از پیمان استراتژیک در افغانستان

جعفر حق پناه در کافه خبر:

تهدید پایگاههای اطلاعاتی آمریکا در افغانستان برای ایران جدی است

 یک کارشناس شبه قاره معتقد است: آمریکا نیازی به پایگاه نظامی در افغانستان برای ضربه وارد کردن به ایران ندارد. تهدید آمریکا در این منطقه در حوزۀ پایگاههای اطلاعاتی این کشور خواهد بود.

زهرا خدایی
برخلاف جنگ فرسایشی که افغانستان 11 سال درگیر آنست، چند ماهی است که روند تحولات در این کشور سیر سریعتری به خود گرفته است. اعلام خروج نیروهای آمریکایی و فرانسوی، آغاز مذاکره با طالبان، تأسیس دفتر نمایندگی طالبان در قطر و.... از مهمترین وقایعی است که تحولات افغانستان را در کانون توجه ناظران قرار داده است. اینکه آیا باید به مذاکراتی که یک طرف آن جریانی بنیادگرا با گرایشات افراطی وجود دارد، خوشبین بود یا نه، پرسشی است که بسیاری از ناظران و کارشناسان شبه قاره به دیده شک و تردید به آن می نگرند.  کافه خبر، موضوع مذاکره آمریکا با طالبان را با جعفر حق پناه مورد بررسی قرار داده است که در ذیل مشروح آن را می خوانید.

دور تازۀ مذاکرات آمریکا با طالبان که در قطر آغاز شد را چگونه ارزیابی می کنید؟
لازم است به مقدمه ای اشاره کنم. دولت اوباما بلافاصله بعد از روی کار آمدن برخلاف رویه ای که در عراق برای کاهش نیروهای نظامی داشت، در افغانستان وعده افزایش نیرو را داد و فشار قابل توجهی را نیز بر متحدین آورد که نیروی بیشتری را به این کشور اعزام کنند، همین کار هم تا حدودی صورت گرفت تا به دستاورد ملموسی در کوتاه مدت برسد و بتواند از افزایش هزینه ها در درازمدت جلوگیری کند.
با این پیش درآمد و بستر باید فرایند مذاکره با طالبان را تحلیل کرد. مشخص بود که جنگ فرسایشی در افغانستان به سود نیروهای ائتلاف نیست. به ویژه برای آمریکا که بیشترین سرمایه گذاری انسانی و مالی را کرده بود. از این رو از سالهای 1388 موضوع مذاکره با طالبان مطرح شد و حتی می توان گفت که انگلیس پیشگام و پیشتاز در این امر بود و ما شاهد آنیم که بعد از طرح قضیه خروج نیروهای آمریکایی در سال 2014 این موضوع جدیت بیشتری به خود گرفت و همزمان به دولت افغانستان فشار بیشتری وارد شد تا وارد پروسه صلح شود.
ایجاد شورای صلح به ریاست مرحوم ربانی نیز در همین راستا بود و اقدامات عملی هم صورت گرفت. اجلاس مالدیو در سال گذشته که در آن تعدادی از نمایندگان گروههایی مثل حزب اسلامی حکمتیار با نمایندگانی از پارلمان افغانستان ملاقات کردند نیز در همین راستا بود.
از سویی در طی سالهای گذشته شاهد افزایش ناامنی در افغانستان بوده ایم. شکل جدیدی از انواع علمیات های ضدائتلاف و ضدنیروهای دولتی به تدریج در افغانستان رخ داد و آن هم علمیات انتحاری بود. تجربۀ القاعده در عراق این بار در شهرهای بزرگ افغانستان به چشم می خورد و تلفات نیروهای آمریکایی بالاتر رفت و نهایتاً پروسه صلح با طالبان را تسریع کرد.
در سطح منطقه ای هم باید به تحولات قابل توجه دیگری اشاره کنیم. مشخصاً باید از رویدادهای مربوط به ایران نام ببرم. همانطور که می دانیم جو بایدن در پاییز امسال اعلام کرد که طالبان دشمن آمریکا محسوب نمی شود. این تحولات با اتفاقاتی که در خصوص ایران همراه با افزایش تنش و منازعه میان ایران و آمریکا رخ داد قابل تحلیل است. ناامنی ها و بی ثباتی هایی که به خاطر پیوند بین طالبان پاکستانی و افغانی به وجود می آمد، این هم در نوبۀ خود قابل تأمل است.
در سطح بین المللی هم باید موضوع مهم بحران های اقتصادی برای اروپا و آمریکا و هزینه های قابل توجه جنگ فرسایشی در افغانستان را مدنظر قرار دهیم. نزدیکی به زمان انتخابات در آمریکا و فرانسه و در سال بعد در آلمان قابل توجه است. معمولاً در مقاطع انتخابات دولتهایی که هزینه های نظامی زیادی داشتند کارنامه موفقی ندارند. مهم است برای دولت آمریکا که کارنامۀ موفقی در افغانستان در کوتاه مدت به جای بگذارد و بتواند برای انتخابات امسال با برگ برندۀ به رقابت با جریان جمهوریخواه بپردازد.

این مذاکره را چقدر موفق و شدنی می دانید؟ می توان به این مذاکرات خوشبین بود؟
در نگاه اول مطالبات دو طرف خیلی متناقض به نظر می رسد و خواسته های دوطرف با هم بسیار فاصله دارد. خواستۀ آمریکا دو محور اساسی دارد: پذیرش قانون اساسی افغانستان و توقف جنگ. در حالیکه طالبان بر دو امر اصرار دارند: ادامۀ جنگ و نامشروع بودن دولت برآمده از دخالت بیگانگان در افغانستان. طبیعتاً در چنین وضعیتی خواسته های طرفها از هم دور به نظر می رسد و این مسئله کار را مشکل می کند. اما از سوی دیگر به برخی از ملاحظات دیگر نیز باید توجه داشت که طی چند سال این دو طرف را از مواضع اولیه خود دور کرده است.
آمریکا با هدف نابودی طالبان وارد افغانستان شد و الان دریافته که آن هدف دست یافتنی نیست و شاید برای آن هم مطلوبیتی نداشته باشد. در طرف مقابل هم طالبانی بودند که حاضر شدند به قیمت نابودی خود با القاعده همراهی کند. الان گروه طالبان از خواستۀ اولیه خود عدول کرده و به نوعی وقتی با آمریکا حاضر به مذاکره می شود، یک مشروعیت ضمنی و تلویحی به فرایندهای جاری داده است یعنی ناچار است به اقتضائات مذاکره و از آن مهمتر گشایش دفتر رسمی تن بدهد. این مسئله می تواند تبعات مهمی داشته باشد. مثلا اینکه تا الان طالبان از پذیرش مسئولیت انفجار عاشورا در مزار شریف سر باز می زده است. اما وقتی دفتر رسمی داشته باشد، نمی تواند اینگونه عملیات ها را ادامه بدهد. کمااینکه در دورۀ سالهای 1375 تا 1380 که طالبان به راه اندازی دفتر و تلاش برای پذیرش پذیرفته شدن به صورت دوفاکتو و یا دوژور در سطح کشورها اقدام کردند به تأسیس و نهادینگی روی آورد و از رادیکالیسم خود کاست.
بنابراین باید این امر را از جانب دوطرف یک روال سیاسی تر دانست که طبیعتاً بنا بر اینست که دو طرف می خواهند از طریق مذاکره به نتایج ملموس تری دست یابند. در نظر بگیریم که طالبان هم تنها نیست و یک پشتوانۀ بسیار قابل توجه دارد یعنی دولت پاکستان و این دولت بنا ندارد از طالبان برای اقدامات سلبی و تخریبی در افغانستان استفاده کند. لذا افق کلی را در اینجا باید دید که این یک بازی سیاسی کوتاه مدت نیست که صرفاً دو طرف بخواهند به دستاوردهای مقطعی برسند. طالبان به اضافه پاکستان در برابر آمریکا به این مذاکره به امر سیاسی مستمری می نگرند که قرار است به دستاورهای بیشتری برای دو طرف بینجامد. حال در نظر بگیرید که ممکن است به اهداف مشترکی نیز برسند.

موضع کرزی در مقابل مذاکرات با طالبان چگونه بوده است؟
کرزی در ابتدا از اینکه حذف شد، خیلی دلخور بود و احساس کرده بود که بازیگر موثری نیست. رابطه بین اوباما و کرزی از زمان روی کارآمدن اوباما چندان مطلوب نبوده است و حتی اوباما بارها اظهاراتی ضد کرزی داشته است. از سال 1387 چه در دوران انتخابات و چه در زمان ورودش به کاخ سفید مواضع تندی در خصوص ناکارامدی دولت افغانستان گرفته است. البته یادمان باشد که کرزی در حال به پایان رساندن دوران ریاست جمهوری خود است و اعلام کرده که دیگر قصد شرکت در انتخابات را ندارد و مثل بقیه سیاستمداران به دنبال اینست که نام نیکی از خود برجای نهد.
پیشتر طالبان را نزدیک به عربستان و امارات متحده عربی می دانستیم. چرا قطر برای این مذاکرات در نظر گرفته شد؟
طالبان سه پشتوانه دارند، پشتوانۀ معنوی آن عربستان است، پشتوانۀ مالی امارات متحدۀ عربی و پشتوانۀ سیاسی آنها پاکستان. این سه کشور کار اصلی را انجام می دادند. علت اینکه قطر در این بین نقشی نداشت به دلیل جایگاه قطر بود.  قطر چند سالی است که به بازیگر مهم در عرصۀ تحولات منطقه تبدیل شده است. در نظر بگیرید در گذشته آرایش سیاسی نیروها در خاورمیانه قائل به وجود سه محور سازش، مقاومت و اعتدال بود. ایران و سوریه در محور مقاومت، عربستان، اردن و رژیم صهیونیستی در محور سازش و ترکیه و قطر در محور تعادل قرار می گرفتند.
به دنبال تحولات یک سال اخیر محور تعادل در حال حذف است. قطر از محور تعادل به محور سازش نزدیک تر شده است. با وجود رقابت هایی که میان عربستان و قطر وجود دارد، اما کارکرد منطقه ای آنها یکی است. با این تفاوت که قطر کارویژه های خاص خود را دارد که برای اینگونه اقدامات مناسب تر است. قطر انرژی و پویایی خاص خود را در حوزۀ سیاست خارجی منطقه ای دارد که عربستان فاقد آنست. اعتبار قطر مثال زدنی است. قطر میزبان اپوزیسیون لیبی هم بوده است و الان هم تلاش دارد که به نوعی از اپوزیسیون سوریه حمایت کند. طبیعتاً این جایگاهی است که این کشور جویای نام و مدعی در منطقه دارد و مایل است برای ارتقاء در حوزۀ سیاست خارجی خود هزینه کند. در حالیکه برای عربستان حفظ وضعیت موجود و حفظ خود مهمتر است. طبیعتاً قطر نقش ویژه ای دارد و دیگر اینکه این پروژه قرار است با پروژۀ قبلی متفاوت باشد. این طالبان، طالبان قبلی نیست و قرار است اسپانسر پروسه هم یک بازیگر جدیدی باشد که عربستان نیست. من فکر می کنم که این به رقابت های آمریکا با عربستان هم برمی گردد. عربستان نزدیکی بیشتری با پاکستان در مورد طالبان و به طور کلی در تحولات شبه قاره هند دارد. اما آمریکا رویه ها و اقدامات خود را بهتر می تواند با قطر هماهنگ کند و این مسئله نشان می دهد که ترتیبات نوینی در حال شکل گیری است.

واکنش گروهها و جریانها سیاسی و مبارز به این فرایند چه بوده است؟
در مجموع گروههای مبارز و تندروی مذهبی به این جمع بندی رسیده اند که خروج نیروهای ائتلاف شده و این آغاز فرایند ضعف دولت مرکزی است و قرار نیست جنگ دیگری رخ بدهد.از سویی به نفع پاکستان و افغانستان نیست که وارد جنگ دیگری شود. لذا بهتر است این منازعه به نحو دیگری حل شود. از سویی دولت پاکستان نیز در موقعیت دهۀ 1970 نیست. پاکستان در آن مقطع به دلیل موقعیت بالادستی نظامیان و اجماع از ثبات سیاسی بیشتری برخوردار بود اما آن وضعیت الان نیست. پاکستان نیز نیاز دارد که این پرونده تا سال 2014 به نتیجه برسد و در نهایت بسته شود به گونه ای که منافع آن کشور هم تأمین شود.
طالبانی که در قطر با مقامات آمریکایی مذاکره کردند، نمایندۀ چند درصد از جمع طالبان هستند.
نکته قابل توجه اینجاست که مقامات آمریکایی در ابتدا این مسئله را نفی کردند و اعلام کردند که در حال اتخاذ ترتیباتی هستند که به مذاکرات آتی بینجامد. این رهبران همه در پاکستان مستقر هستند و این گروه مذاکره کننده جریان سیاسی طالبان است. در داخل دسته بندی های موجود در طالبان از همان ابتدا گروهی کار سیاسی و دیپلماتیک را به عهده داشت و الان هم آن جریان فعال است و البته شناخته شده نیستند. طالبان بعد از سال 2001 در واقع اولین مذاکرات دیپلماتیک و علنی خود را تجربه می کنند. لذا هیچ تیمی را معرفی نکرده اند تا اسامی، رده بندی، جایگاه سازمانی و اختیارات آنها مشخص شده باشد. شاید این مذاکرات زمینه ای فراهم آورد تا آنها نیز شکل و قالب مشخصی به وضعیت سیاسی و دیپلماتیک خود بدهند.
گزارشهایی در دست است که ادعا می کنند این اولین دور مذاکرات طالبان با آمریکا نیست.
باید بین دو نوع مذاکره تفکیک قائل شد. اول دیپلماسی پنهان که متولی آن نهادهای اطلاعاتی هستند. زمانی که مذاکرات به حوزۀ دیپلماتیک وارد می شود، آن وقت جنبۀ آشکار و رسمی به خود می گیرد و نمایندگان رسمی وزارت خارجه در آن حضور می یابند. بله طبعاٌ مذاکراتی به صورت پنهان میان آمریکا و طالبان در جریان بوده است. البته این امری طبیعی است که در عرصۀ پرآشوب افغانستان همۀ کشورها با همۀ گروهها به صورت پنهان تعامل دارند.

نقش پاکستان را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا پاکستان اجازه خواهد داد که بدون بازی دادن آن، روند مذاکرات سیر طبیعی خود را طی کند؟
فرض بر اینست که تا همین جای کار هم با همکاری و مساعدت پاکستان پیش رفته است. به نظر می رسد که سفر وزیر خارجه پاکستان به افغانستان در همین راستا صورت گرفت. پاکستان از مدتها خواهان این مسئله بوده و معتقد بوده که بدون پاکستان، صلح و ثبات در افغانستان میسر نبوده است. بنابراین تحلیل فرایند مذاکرات نشان می دهد که تا همین جای کار مقامات پاکستان به بخشی از اهداف خود رسیده اند و طبیعتاً سعی می کنند که ادامۀ کار را نیز مدیریت کنند. یعنی حمایت از مذاکراتی که در نهایت سهم خواهی بیشتر برای طالبان و در کنار آن لحاظ کردن ملاحظات سیاسی-امنیتی پاکستان در افغانستان صورت گیرد. یعنی نفس به قدرت رساندن طالبان برای پاکستان چندان مهم نیست. اما به نظر می رسد که طالبان بهتر می توانند منافع پاکستان را در افغانستان نمایندگی کند. از طرفی پاکستان می خواهد از طریق طالبان افغانستان بخشی از مشکلات داخلی خود را حل کند و این خیلی مهم است. همواره باید این اصل را در نظر گرفت که دولت پاکستان با صدور رادیکالیسم و خشونت و فرقه گرایی به افغانستان سعی کرده نوعی انتقال بحران از داخل محدودۀ مرزهای خود به خارج داشته باشد. این خارج کردن بحران یک اصل در سیاست خارجی کشورهاست که بعضاً نمونه های آن را در مورد برخی از کشورها شاهد بوده ایم. اگر این اتفاق رخ بدهد، دولت پاکستان می تواند پاسخگوی جریان مذهبی افراطی در داخل کشور خود نیز باشد.
شما معتقدید که این مذاکرات در هر شکلی به نفع پاکستان است؟

بله. تا همین جای کار هم نشان می دهد که نقش پاکستان پررنگ تر شده است. حتی اگر این مذاکرات به شکست هم بینجامد باز به نفع اسلام آباد است. اول اینکه از این اتهام که بازیگر مخل امنیت هستند رها می شوند و زمان می خرند و به نوعی قدرت خود را به رخ رقبا می شوند. گروههای داخلی افغانستان نیز متوجه می شوند که بدون اسلام آباد راه به جایی نمی برند.
مناسباتی که ارتش پاکستان با آمریکا دارد، ضدو نقیض است و این واقعیت را در قضیه ترور بن لادن مشهود بود. از سویی با توجه به تفکرات افراطی طالبان، آمریکا چگونه خواهد توانست طالبان را وارد چرخه قدرت کند و از آنها یک جریان سیاسی معتدل بسازد؟
موضوع اینست که باید به این نکته توجه داشته باشیم که در پاکستان برخی از اصول جزء مبانی استراتژیک حوزۀ سیاست های امنیتی و سیاست خارجی بوده و مقبول ارتش و دولت است. مثلاً دشمنی با هند و اینکه این کشور دشمن درجه اول است. دوم اینکه افغانستان عمق استراتژیک پاکستان است. در این موارد بین هر دولتی با هر گرایش حزبی اتفاق نظر وجود دارد و این دولتها با ارتش در این مورد توافق دارند. این نکتۀ مهمی است. از این جهت باید پاکستان را یکپارچه دید و نه اینکه جریان سیاسی لیبرالی که در قالب حزب مردم با ارتش تعارض دارد. به بیان روشن تر همه جریان ها و گروهها در پاکستان می دانند که باید افغانستان را حفظ کنند به خصوص اینکه بدانند هند و یا ایران در حال قدرت یابی در آنجاست. از طرفی باید به این نکته توجه داشت که بحران افغانستان یک بُعد منطقه ای دارد که در رقابت های منطقه ای تعریف می شود و پاکستان تمایل دارد در آنجا به ایفای نقش بپردازد. حال اینکه این کشور چگونه در آینده چه نقشی داشته باشد، به مراحل بعدی باز میگردد که موضوع علیحده ای است و اینگونه نیست که پاکستان برای همۀ وجوه و پیچیدگیهای مسئله برنامۀ مشخص داشته باشد.
در نظر داشته باشید طالبانی که تصور می کنیم اینقدر به پاکستان وابسته هستند، در دهۀ 1990 از پذیرش خط دیورند به عنوان خط رسمی دو کشور سر باز زد. نباید در حوزۀ سیاست اعم از داخلی و خارجی اینقدر توقع داشت که مرزها و برنامه اینقدر روشن و از پیش تعیین شده باشند. وجوه اقتضایی این برنامه ها بسیار پررنگ است به خصوص در منطقه خاورمیانه و یا افغانستان که باید آمادۀ لحظه به لحظه برای تحولات بود. مسئله افغانستان و طالبان از این قاعده مستثنی نیست.
بنابراین شما معتقدید در مذاکره با طالبان، تمام تناقضات موجود میان ارتش با دولت در مناسباتشان با آمریکا نادیده گرفته شد. یعنی همه به این اشتراک رسیدند که باید این امر محقق شود. چنین مذاکره ای باید به آن خوشبین بود؟
هر سه گروه به چانه زنی از موضع ضعف حریف روی آورده اند، ضمن اینکه خودشان نیز در موقعیت برتری نیستند. هر سه احساس می کنند که حریف شان در موضع ضعف قرار دارد. طالبان و پاکستان تصور می کنند که آمریکا ضعیف است و آمریکا نیز تصورش از دو طرف نیز همین است. در واقع سه طرف از موضع قدرت وارد مذاکره نشدند و از سرِ نیاز وارد این مذاکرات شدند و کمابیش به این امر وقوف دارند. شاید همین مسئله باعث شود تا طرفها به همکاری و پذیرش تعهدات بیشتر دست یابند. الان نه آمریکا در موقعیت برتر 2001 است و نه طالبان در موقعیت برتر سال 1375 تا 1380 و نه پاکستان در موقعیت نیمۀ دوم دهۀ 1370. مشاهده می کنید که همه گروهها درگیر مشکلات جدی هستند و نیاز دارند یک مفری پیدا کنند و به نقطه ای برسند که کار ایجابی کنند. تا حالا فعالیت طرفها این بود که رقیب را خنثی کنند. اما بعد از این باید کار دیگری کنند. این احتمال نیز وجود دارد که آنها احساس می کنند تهدیدهای مشترکی نیز وجود دارد و از این رو به همکاری بیشتر روی آورند.
تهدید مشترک ایران است؟
الان نمی گویم ایران است. ایران می تواند کشوری باشد که با حفظ فاصله ها و رقابت های خود با هر سه(افغانستان، پاکستان و آمریکا) روابط تنظیم شده و متعادلی داشته باشد. ایران این استعداد را دارد اما اینکه در آینده چه رخ بدهد به یک پدیدۀ روشنی باز می گردد که ارتباط مستقیم با جایگاه منطقه ای و افزایش کمابیش رو به رشد ستیز ایرانی-آمریکایی باز می گردد. همانطور که می بینید هر چه بیشتر می گذرد تنش های ما با آمریکا پررنگ تر، جدی تر، نزدیک تر و ملموس تر می شود و من فکر می کنم مسئله افغانستان را نمی توان جدا از چالش ایران و آمریکا دید. چون هم آمریکا در آنجا حضور دارد و هم ما هستیم و در واقع آنجا جایی است که هم می تواند عرصۀ رقابت ایران و آمریکا به طور جدی رقم بخورد و هم عرصۀ همکاری که در طی این مدت هر دوی اینها را شاهد بوده ایم.
نگاه صریح ایران به این روند چیست؟
تا الان موضع رسمی از سوی مقامات ایران ندیده ایم. اما برای ایران، بنا به تجربه و رفتاری که از دیگر بازیگران دیده ایم قدرت یابی هر یک از این بازیگران به صورت مطلق برای ما خط قرمز است. ایران هم مخالف اینست که آمریکا در آنجا حضور تثبیت شدۀ امن و خاطر آسوده ای داشته باشد به گونه ای که افغانستان به دولت وابسته واشنگتن تبدیل شود و آمریکا در آنجا پایگاههای نظامی داشته باشد و از طرف دیگر برای ایران، قدرت یابی طالبان و تکرار وقایع دهۀ 1370 خط قرمز است.
برای ایران دولتی برخاسته از آرای عمومی که همۀ گروههای قومی در آن مشارکت داشته باشند مطلوبیت دارد یعنی کمابیش همین وضعیت فعلی که با وجود نقدهای جدی که بر دولت کرزی داشته ایم اما همواره از دولت او حمایت کرده ایم و آن یکی از اصول سیاست خارجی ایران بوده است. این به معنای این نیست که ایران با گروه اپوزیسیون ارتباطی نداشته باشد. این مسئله طبیعی است. حتی ارتباط با طالبان منطقی است. ارتباط با گروهی که با امنیت ما در مرزهای شرقی ارتباط مستقیم دارد، طبیعی است. از این باب تصور می کنم که اگر این موارد به نتایجی بینجامد که دو رقیب ایران به آشتی برسند که بخواهند ترتیبات موجود در افغانستان را به هم بزنند و یا جنبۀ ضدایرانی بیشتری پیدا کند، ایران باید مخالفت عملی نشان بدهد.
اگر زمانی محرز شود که آمریکا قصد داشته باشد از خاک افغانستان برای حمله به ایران استفاده کند، همانطور که در مورد قضیه پهباد شاهد آن بودیم، در اینجا وضعیت بیطرفی دولت افغانستان نسبت به ایران چه می شود؟ آیا می توان از افغانستان انتظار و توانایی بیطرف ماندن را داشت؟در نظریۀ روابط بین الملل همواره از افغانستان به عنوان دولت حائل یاد می شود. دولت حائل با دولت بیطرف تفاوت دارد. افغانستان در جنگ جهانی اول و دوم اعلام بیطرفی کرد اما تأثیری نداشت این خیلی مهم است. اساساً یکی از علتهای وجودی افغانستان این بود که حائل بین قدرتهای بزرگ و خرده نظام منطقه ای یعنی آسیای میانه، شبه قاره و خاورمیانه باشد. لذا در این کشور بیطرفی به آن معنا خیلی نخواهیم داشت مگر اینکه در آنجا هر دولتی اعم از همسایگان و یا قدرتهای بزرگ بتواند یک موازنۀ قوا ایجاد کند. یعنی یک تعادلی در خودِ حاکمیت کابل ایجاد شود و به تجربه دیدیم که هرگاه این موازنه در کابل به هم ریخته چه اتفاقی افتاده است. الان این موازنه کمابیش برقرار است. یعنی افغانستان تهدیدی برای هیچ کشوری نیست حتی برای پاکستان. من فکر می کنم اساساً این فرضیه خیلی ضعیف است که افغانستان بشود پایگاه تهدید نظامی علیه ایران.
چرا؟چون الان اولویت تهدید نظامی نیست. آمریکا نیازی به پایگاه نظامی در افغانستان برای ضربه وارد کردن به ما ندارد. اگر آمریکا نیازی به افغانستان داشته باشد، در حوزۀ پایگاههای اطلاعاتی این کشور خواهد بود. این در حوزۀ تهدیدسازی است. در حوزۀ تهدید نظامی ایران در حال حاضر هم در محاصره است و آمریکا خیلی هم به پایگاه دیگری نیاز نخواهد داشت. البته افغانستان برای آمریکایی ها به منظور مهار ایران و گرفتن فرصت ها از کشورمان مهم است. همین که بازی ها در افغانستان به نفع ایران تمام نشود، این به سود آمریکاست. یعنی معادلۀ بازی با حاصل جمع جبری صفر که برقرار شود سود بازیگر "آ" یعنی زیان بازیگر "ب". لذا این وجهی است که باید بدان توجه کرد. از سویی به این مسئله توجه داشته باشیم که لویی جرگه مشورتی افغانستان در پاییز امسال به استقرار پایگاه نظامی آمریکا در افغانستان به صورت دائم رأی مثبت داد و در واقع دست دولت را باز نهاد.
در خصوص قرارداد امنیتی که قرار است بین افغانستان و آمریکا منعقد شود، کمی صحبت کنیم. گفته می شود که در آن قرارداد بندی وجود دارد که در آن تأکید شده که خاک افغانستان، پایگاهی برای تهدید همسایگان نخواهد بود.
این تفاهم نامه ها در حال انعقاد است و در سفر دو هفتۀ پیش کرزی به اروپا این تفاهم را داریم. مسئله حضور نظامی آمریکا در کشوری دیگر هم تجربه شده است. مثلاً می تواند مشابه تجربه ترکیه شود یا مثلاً آنچه که در کره و ژاپن و آلمان بوده است و یا همچون پایگاههای نظامی آمریکا در کشورهای حاشیه خلیج فارس. خیلی نمی تواند فراتر از آن باشد. طبیعتاً به صورت مشخصی قید می شود که این پایگاه تهدیدی برای کشور ثالثی نیست ولی به هر حال نفس حضور این پایگاهها به معنای کاهش وزن ژئوپولیتیک ایران و کاهش بازیگری ما در منطقه است. این یک امر بدیهی و مشخصی است. در واقع وجوه تهدید این امر بیش از تعداد هواپیماها و تجهیزات و نیروهای نظامی است که قرار است در پایگاههای شیندند و بگرام مستقر شود به منظور هدف قرار دادن ایران. این وجه مسئله به مراتب مهمتر است. همانطور که اشاره کردم آمریکا نیازی به پایگاههای جدید نظامی برای کارکردهای تهاجمی و لجستیک ندارد ولی به جهات ژئوپولیتیک بسیار مهم است.
ترور ربانی در راستای تضعیف نقش ایران ارزیابی نمی کنید؟
ربانی سمبل جریانی بود که از نظر خیلی ها تمام شده بود. به نظر می آید که خیلی ها از حذف ربانی سود برده اند حتی دولت کرزی که هموارۀ سایۀ سنگین اولین رییس جمهور، معروف ترین و شاخص ترین چهرۀ جهادی که حتی اعتباری بیش از کرزی داشته را احساس می کرده است. اپوزیسیون هم سوده برده اند و حتی پاکستان و طالبان. همه منهای ایران سود برده اند. ایران تنها جریانی بود که ضربه دید. ربانی چهرۀ شاخصی در میان تاجیک ها بود، فارس زبانان را نمایندگی می کرد، ارتباط خوبی با ایران داشت. بنابراین واقعا ضربۀ قابل توجهی به ایران بود. پاکستان در این میان سود بیشتری بود چون مهمتر از همه قدرت خود را نشان داد و شاید حذف ربانی بود که همه را به این نتیجه رساند که مذاکره با طالبان باید شروع شود.
در واقع می توان گفت که حذف ربانی و شروع مذاکرات با هم درهم تنیدگی دارد. در واقع شاید این پیام را داشته باشد که نیروها خواستند که مدیریت این مسئله در دست طرف آمریکایی باشد. چون ربانی رییس شورای صلح بود و با ترور وی اصل مذاکرات جدی می شود. این نشان دهندۀ یک استراتژی در قبال ایران می تواند باشد یا نه؟نمی توان لزوماً این استراتژی را در برابر ایران دانست اما می توان گفت که استراتژی صلح است. ربانی ملاحظات خود را داشت و حتی در جاهایی مستقل از دولت. او چهرۀ صلح طلبی بود اما با حضور وی پروسۀ صلح چندان به شکل مطلوب پیش نمی رفت. او چهرۀ شاخص ضدطالبان بود و حذف وی به اینکه روند صلح با طالبان شروع شود، خیلی کمک کرد. از این رو در صورتی که ربانی حضور داشت شکلی که الان مذاکرات به خود گرفته را نمی داشت و او قطعا با این روند مخالفت می کرد.
آینده را چگونه پیش بینی می کنید؟
باید این را در نظر گرفت که بازی منازعلۀ قدرت در افغانستان احتمالاً به این زودی ها به نقطۀ پایانی نمی رسد یعنی ساختار جامعه افغانستان و گسست های گسل شده متراکم قومی، مذهبی و ناحیه ای در این کشور از یک سو و تنگناهای ژئوپولیتیک و وابستکی و تأثیرپذیری شدیدی که از بازیگران منطقه ای و جهانی دارد باعث می شود که فقط عرصه های بحران جابجا شود و به پایان نرسد. اینگونه نیست که سهم خواهی و قدرت گیری طالبان به معنای پایان منازعه باشد. فقط شکل بندی و صورت بندی این منازعات را ممکن است از حالتی به حالت دیگر تبدیل کند و از این بایت نباید وضعیت را قطعی و تمام شده دانست. از این رو اتفاق خیلی خیلی مهمی ممکن است رخ ندهد.

کرزی در امریکا

کرزی صاحب و بایسکلش

"از افغانستان تا سوريه؛ هديه اي به نام آزادي آن هم از نوع آمريکايي"

پرده اول-32سال پيش در 27 دسامبر سال 1979 ميلادي و در اوج دوران رقابت دو قطب شرق و غرب موسوم به دوران جنگ سرد نيروهاي ارتش شوروي با تجاوز به خاک افغانستان، آغاز دوران تاريکي را براي ملت اين کشور رقم زدند. در اين ايام دولت آمريکا براي مقابله با گسترش نفوذ شوروي با کمک اعراب همپيمان خود در منطقه پروژه اي به نام "افغان عرب ها" را در افغانستان آغاز کرد. در اين پروژه ايدئولوژي وهابي سعودي در کنار سلاح ها و دلارهاي آمريکايي دست به دست هم دادند تا به مقابله با جاه طلبي هاي ساکنين کرملين بپردازند، محصول اين پيوند ناميمون مولودي بود به نام القاعده که همزادي هم به نام طالبان داشت. حدود 11 سال پيش و به دنبال حمله القاعده در 11 سپتامبر سال 2001 به برج هاي دوقلو ارتش آمريکا همچون رقيب پيشين خود اقدام به اشغال اين سرزمين نمودند. آمريکايي ها بهانه اين اشغال گري را آزادي افغان ها از حکومت قرون وسطي طالبان و مقابله با القاعده عنوان کردند. اما 11 سال بعد اوباما صراحتا از مذاکره با طالبان سخن مي گويد و حتي جو بايدن اخيرا عنوان داشته است که طالبان هيچ گاه دشمن آمريکا نبوده است.

پرده دوم-يک شنبه اي که گذشت در حوالي ساعت 3 صبح هنگامي که خيابان هاي قندهار از خستگي خانه تکاني هاي عيد در خوابي عميق فرو رفته بود، با صداي رگبار گلوله هاي سربازان مست آمريکايي از خواب بيدار شد. سربازان آمريکايي خانه به خانه وارد منازل مردم شدند آنها را به گلوله بستند و جنازه کودکان و زنان سالخورده را به آتش کشيدند.

جنايت روز يک شنبه سربازان آمريکايي در کشتن 17 غير نظامي افغاني تنها 3 هفته پس از اهانت نيروهاي اشغال گر به قرآن کريم برگي ديگر است بر پرونده ننگين نيروهاي آمريکايي در افغانستان؛ چندي پيش وزارت خارجه انگلستان اعلام کرده بود 2 سرباز اين کشور را به دليل تجاوز به 2 کودک 10 ساله افغانستاني بازداشت کرده است. به گزارش سايت العربيه روزنامه سان انگليس به نقل از منابعي در وزارت دفاع اين کشور نوشته بود « 2 سرباز انگليسي يک پسر بچه و يک دختر بچه افغاني را به طور جداگانه مورد تجاوز جنسي قرار داده و ويدئويي از اين تجاوز تهيه کرده اند ».

اين حادثه يک هفته پس از آن رخ داد که انتشار فيلم ويدئويي ادرار کردن سربازان آمريکايي بر روي اجساد کشته شده گروه طالبان با انتقاد شديدي همراه بود .

چند ماه قبل از آن نيز "کلوين گيبز" گروهبان ارتش آمريکا به کشتار 3 غيرنظامي افغان و بريدن و جمع آوري انگشت هاي قربانيان خود اعتراف کرده بود. نظاميان ارتش آمريکا به جمع آوري کلکسيوني از انگشتان بريده شده مردم افغان و کشتار وحشيانه کودکان با استفاده از نارنجک در ولايت قندهار اعتراف کرده بودند. در اين جنايت ، جرمي مورلاک، سر دسته سربازان آمريکايي با يک سرباز ديگر بر سر چگونگي کشتن يک پسر بچه افغان مسابقه مي دهند.

آنها اين پسربچه را صدا مي کنند و در فاصله 5 متري وي، همزمان مورلاک نارنجکي را به سوي وي پرتاب و هولمز با اسلحه اتوماتيک خود 6 گلوله به سوي پسربچه شليک مي کند. در اين مسابقه هولمز برنده مي شود چون گلوله هاي شليک شده توسط اسلحه او، موجب مرگ پسر بچه افغان شده بود.

طبق گزارش سازمان ملل ؛ در سال گذشته ميلادي 2777 غيرنظامي افغان براثر حملات نظاميان اشغالگر خارجي جان خود را از دست داده اند. همچنين براساس گزارش گروه هاي حقوق بشري 34 هزار غير نظامي افغان تنها بدست نيروهاي کمک به تامين امنيت افغانستان (ايساف ) از سال 2001 تاکنون در اين کشور جان باخته اند.

پرده سوم-چند ماهي است که مذاکرات مخفي طالبان و آمريکا افشا شده است. کشورهايي چون ترکيه و قطر دفاتري را براي فعاليت هاي سياسي گروه طالبان در اختيار ايشان قرار داده اند.آمريکا روز گذشته از تصميم خود براي آزاد سازي چند تن از رهبران بلند پايه طالبان خبر داد.

قرار است اين افراد براي ملحق شدن به خانواده هاي خود وارد قطر شوند. چندي پيش امير قطر در مراسم افتتاح بزرگ ترين مسجد خاورميانه آن را به سلفي ها تقديم کرد و نام محمد بن عبدالوهاب، بنيان گذار وهابيت، را بر آن گذارد. وي در ادامه حمايت از جريانات سلفي را افتخار قطر عنوان کرد. به دنبال افزايش نا آرامي ها در سوريه، قطر و عربستان بر تداوم حمايت مالي و تسليحاتي خود از جريانات سلفي ضد حکومتي در سوريه تاکيد کرده اند. ايمن الظواهري رهبر القاعده نيز بر سقوط بشار اسد تاکيد کرده و جنگجويان القاعده را به مبارزه در سوريه فراخوانده است.

"عبدالحکيم بلحاج" عضو ليبيايي القاعده مدتي است با نيروهايش و جمعي از "افغان عرب ها" در ترکيه و در نزديکي هاي سوريه در پايگاهي نظامي مشغول طراحي و اجراي عمليات هاي نظامي در سوريه مي باشند. چند روز پيش القاعده مسئوليت انفجارهاي انتحاري در دمشق را رسما برعهده گرفت. آمريکا نيز خود را متعهد به ارسال کمک هاي نظامي و مالي در سوريه کرده است و پياپي تحريم ها و قطعنامه هايي را در مجامع بين المللي بر عليه دمشق به تصويب مي رساند.

در پروژه جديد قرار است همچون 11 سال پيش براي مردم سوريه مانند مردم افغانستان آزادي آن هم از نوع آمريکايي اش هديه آورده شود. هديه اي که مردم عراق هم اين روزها از آن بهره ها برده اند

«افغانستان به عقب می رود»

اکثر روزنامه های غربی در شماره اخیر خود در آستانه روز بین المللی زن، وضعیت حقوق زنان را در افغانستان مورد بررسی قرار داده اند.

گاردین
روزنامه گاردین چاپ بریتانیا در شماره اخیر خود می نویسد، تصدیق شدن مقررات پیشنهادی شورای علمای افغانستان در مورد زنان از سوی رییس جمهور کرزی یک قدم بزرگ به عقب می باشد.

به نوشته روزنامه در جریان تلاش های امریکا و حکومت افغانستان برای تماس با طالبان به مقصد ختم جنگ ده ساله در این کشور، حامیان و فعالان حقوق زنان نگرانی دارند که مبدا دست آوردهای اخیر آنان در این ساحه قربانی زد و بند های سیاسی در این کشور شود.

روزنامه می نویسد، حمایت آقای کرزی از این مقررات شاید به این هدف باشد که حکومت وی را برای طالبان بیشتر قابل قبول بسازد و یا شاید با جانبداری از شورای علما آقای کرزی می خواهد دروازه ها را برای مذاکرات با طالبان بیشتر باز بسازد.

روزنامه گاردین می نویسد، هر چند رییس جمهور کرزی تاکید می کند که از پیشهادات شورای علما بخاطر حمایت می کند که تمام نکات آن با شریعت اسلامی مطابق است، اما فعالان زن در افغانستان می گویند که حکومت رییس جمهور کرزی می خواهد حقوقی را که در قوانین فعلی برای زنان وجود دارد قربانی مذاکرات صلح بسازد. همه به این نظر اند که در رابطه با حقوق مدنی، رییس جمهور کرزی باید از قانون اساسی  افغانستان پیروی کند.

وال ستریت ژورنال
روزنامه وال ستریت ژورنال هم در شماره اخیر خود می نویسد که با نزدیک شدن تقسیم اوقات خروج قوای محارب خارجی از افغانستان این کشور به عقب می رود.

روزنامه از قول حامیان حقوق و زنان فعال در افغانستان می نویسد که گفته اند، حمایت رییس جمهور کرزی از مقررات اعلان شده توسط شورای علمای افغانستان بیشتر یک اعلامیه سیاسی می باشد نه دینی.

روزنامه از قول وزیر خارجه امریکا هیلاری کلنتن می نویسد که گفته است، دست دراز کردن برای صلح با طالبان به هیچ صورت به این قیمت  نخواهد بود که زنان افغانستان حقوق بدست آورده خود را از دست بدهند.

روزنامه وال ستریت ژورنال در بخش دیگر مقاله خود از قول تحلیلگران می نویسد که گفته اند با در نظر داشت برخورد غیر انسانی و ظالمانه که در خارج از شهر و در مناطق روستایی با زنان صورت می گیرد، شاید جاری نمودن شریعت اسلامی که شورای علمای افغانستان هم به آن متکی می باشد، بیشتر به نفع زنان تمام شود و مشکلات آنها را کاهش بدهد.

8 مارس,تفاوت زنان افغان

«روز زن را نمی شناسم»

«روز زن را نمی شناسم»

شوهر گل پانه پنج سال قبل در جنگ کشته شد. او شش طفل دارد و در ولایت ناآرام قندهار زندگی می کند. او مجبور است در جامعه به شدت سنتی و ناامن قندهار، معیشت کودکان اش را تامین کند. (عکس از آرشیف)

چند سالی است در افغانستان از روز جهانی زن بزرگ داشت می شود و در اکثر این محافل، سخنان شعاری زیادی برای حمایت از زنان سر داده می شود و غالب این محافل با دسترخوان های رنگی و غذاهای متنوع همراه است.

اما روز جهانی زن برای کسانی مانند گل پانه چه روزی است؟ او می گوید روز زن را نمی شناسد، و در همین روز نیز تمام تلاشش این است که بتواند غذایی برای کودکان اش پیدا کند.

گل پانه از زندگی دشوارش حرف می زند. او بسیار سختی ها را قبول کرده است ولی اطفال اش را به مکتب می فرستد: «می خواهم آینده آنها روشن باشد. از این جهت زحمات زیادی را به خود می پذیرم اما اطفال ام را به مکتب روان می کنم. اگر برای آن ها شرایط تحصیلی را آماده نسازم، وقتی که بزرگ شدند بر من اعتراض خواهند کرد و خواهند گفت که مادر، ما پدر نداشتیم و شما ما را برای تحصیل به مکتب نفرستادید».

گل پانه تصور هم نمی کرد که چنین سرنوشتی در انتظارش باشد. او می گوید وقتی که شوهرش زنده بود، اصلا در فکر پیدا کردن نفقه اطفال اش نبود. پس از آن که شوهرش کشته شد، گاهی به چنان روزگار دشواری مواجه گردیده است که حتی پول خرید نان خشک را هم نداشته است.

این مادر وقتی در مورد مشکلات اش صحبت می کند، اشک می ریزید. از رنج هایی قصه می نماید که گوش شنوا ندارد. او می گوید که هیچ کسی با او کمک نمی کند. او با آواز گریه آلود می گوید: «اطفال به ادویه ضرورت دارند. آن ها از من لباس جدید می خواهند، ولی من نمی توانم برای شان مهیا کنم».

نداشتن پول، مواد غذایی و یتیمی کودکان تنها رنج گل پانه نیست. وقتی باران می گیرد، خانه اش را آب فرا می گیرد و او قادر نیست بام خانه اش را کاه گل کند.

هرچند او حاضر است با تحمل همه این مشکلات، کاری پیدا کند تا لقمه نانی برای فرزندان اش بیابد، اما سنت های اجتماعی حاکم، این فرصت را نیز برای او محدود ساخته است: «به خانه کسی دیگر کار نمی کنم. مردم خواهند گفت که زن جوان را ببینید که در خانه دیگران کار می کند».

وقتی از گل پانه می پرسم چه خواستی دارد، او کمک مالی تقاضا نمی کند، بلکه می گوید: «امیدوارم جنگ تمام شود، تا زن های دیگر مانند من بیوه نگردند».

یادداشت: گل پانه نام مستعار این خانم است.

ادعاي دروغ رييس جمهور

ادعاي دروغ رييس جمهور

در سفر خانم حنا رباني به افغانستان يك سري مسائلي مطرح شد كه ما از ان بي خبر هستيم و اگر ان مسائل اين بوده كه حنا رباني وعده داده، در سفر كرزي به پاكستان طالبان را به ميز مذاكره مينشاند اقاي كرزي حق داشته اين برخورد را داشته باشد. چندي قبل رييس جمهور ادعا كرد با طالبان در حال مذاكره است، اما در سفرش به پاكستان از انها خواست تا افغانستان را در مذاكره با طالبان كمك كند. حال اگر مذاكره با طالبان جريان دارد اين كمك خواستن به چه معناست؟ آقاي وحيد مژده آگاه امور سياسي ، تعهدات و دستاوردهاي نشست سه جانبه ايران، پاكستان و افغانستان را اينگونه بيان كرد: از سال 1388 كه اولين نشست سه جانبه اين كشورها در تهران برگزار شد بيشتر تاكيد روي همين موضوعات بود كه در نشست اخير گفته شد و اين نشست را از ابتدا ايران سمت و سو داد زيرا ايران نمي خواست به عنوان همسايه افغانستان در بي خبري از اوضاع افغانستان باشد و مسائلي مثل مبارزه عليه تروريسم، مواد مخدر و امنيت در منطقه در اين نشست مورد بحث بود. در اين نشستها اگر دقت كنيم مي بينيم هر كدام از اين سه كشور روي ديدگاه هاي خود تمركز داشته اند، مثلا پاكستان چون با امريكا مشكل دارد و فشار هاي زيادي از طرف امريكا احساس ميكند ميخواهد با نزديك كردن خود به افغانستان حضور خود را مطرح كند. پاكستان در گفتگوهاي قطر از مذاكرات دور مانده، براي همين بسيار تلاش داشت تا اين گفتگو ها در عربستان باشد نه در قطر، بخاطر رابطه تنگاتنگ اش با عربستان، ولي امريكا با ايجاد دفتر در عربستان مخالف است چون فكر ميكند عربستان براي افغانستان پاكستان دوم است. در اين مسائل و كشمكش ها يك طرف بازي امريكا است، به اين صورت كه انتخابات رياست جمهوري امريكا در نوامبر امسال است كه سرنوشت اوباما مشخص ميشود، او نميخواهد دست به كاري بزند كه به دست رقيبانش يك حربه بيايد و توسط ان حربه اوباما را ضعيف بسازد، بنابراين بايد با احتياط قدم بر دارد براي همين در اين چند ماه ما شاهد هيچ بهبود وضعيت نبوديم. طالبان هم براي اينكه براي اولين بار است كه ازجنگ به روي ميز مذاكره ميخواهند بيايند ترديد دارند كه مبادا قدمي بردارند كه افراد درجه اول انها يا فدايي ها، روحيه خود را از دست بدهند. آقاي مژده گفت: پاكستان انتظار دارد با گرم شدن هوا طالبان درصدد اين باشند كه منافع و موقعيت خود را تثبيت كنند و در ميز مذاكره امتياز بگيرند، اما امريكا ميخواهد تا نوامبر امسال طالبان را بكوبد، تا براي انتخاباتش امتياز كسب كند. اميد پاكستان اين است كه در اثر اين فشارها طالبان دوباره به سمت پاكستان برگردد و مذاكرات از دست امريكايي ها خارج شود و خود پاكستاني ها افسار طالبان را به دست بگيرد. آقاي مژده در باره اين كه كرزي گفته مذاكرات بايد توسط افغانها انجام شود و ايا طالبان افغانستان را به عنوان يك حكومت قبول دارد يا نه گفت: صحبت طالبان اين است كه اول مشكلات تكنيكي حل شود و وقتي حل شد بعد دفتر باز شود، وقتي دفتر تاسيس شد انگاه صحبت هاي انها، صحبت هاي واقعي است و در چارچوب مذاكرات. نكته مهم ديگر اين است كه طالبان، افغانستان را به عنوان حكومتي كه مشروعيت داشته باشد نميشناسند كه بخواهند با انها گفتگو كنند، ولي در اين اواخر در سايت مربوط به خود اعلام كردند كه فعلا ما مذاكره نميكنيم، چون مذاكرات قطر اغاز نشده و اولين چيزي كه طالبان مطرح خواهند كرد اين است كه چه وقت اشغال افغانستان به پايان مي رسد؟ اين مسئله را وقتي امريكاييها جواب دادند بعد مذاكرات بين افغان ها اغاز ميشود ولي تا موقعي كه امريكا باشد مذاكره اي از جانب طالبان صورت نميگيرد. آيا پاكستان ميخواهد طالبان را چند قسمت كند و با ان قسمت، حمايت افغانستان را داشته باشد و مذاكره كند؟ اقاي مژده در باره اين سوال گفت : هرگز! به هيچ وجه پاكستان نمي خواهد طالبان را چند قسمت كند، بلكه ميخواهد به همين شكلي كه هستند فقط رهبري شان را تغيير دهد. آقاي مژده جريان بحث اقاي كرزي را با نخست وزير پاكستان اين گونه بيان كرد : در سفر خانم حنا رباني به افغانستان يك سري مسائلي مطرح شد كه ما از ان بي خبر هستيم و اگر ان مسائل اين بوده كه حنا رباني وعده داده، در سفر كرزي به پاكستان طالبان را به ميز مذاكره مينشاند اقاي كرزي حق داشته اين برخورد را داشته باشد، يك چيز ديگر اين كه خيلي مهم است و زياد بهش توجه نشده اين است كه به محض اينكه اقاي كرزي اعلام كرد، براي نشستي به پاكستان ميرود، ايالات متحده امريكا اعلام كرد كه قرار داد استراتژيك ما در حال پايان است و ما انها را امضاء ميكنيم، در حالي اين صحبت را كردند كه هنوز بعضي مشكلات وجود دارد. اين اعلان براي تضعيف كرزي بود، كه امريكايي ها كرزي را در اين نشست ضد امريكايي، كوچك كنند و به همين دليل وقتي به نشست ميرود ايران و پاكستان به چشم ترديد به كرزي نگاه ميكنند، كه از يك طرف روي مسائل منطقه صحبت ميكند و از طرف ديگر قرارداد استراتژيك اش با امريكي ها به پايان رسيده، به همين دليل اقاي كرزي بدون اينكه متوجه شود مورد ضعيف واقع شد. در اخر اقاي مژده گقت : نشست بعدي طبق توافق طرفين در كابل خواهد بود، و اين نشست هم دستاورد هاي چنداني نخواهد داشت براي افغانستان. اين نشست براي پاكستان يك دستاورد داشت اينكه، گاز انتقالي از ايران به پاكستان دوبرابر خواهد شد و هم در قيمت اش تجديد نظر ميكند ايران. ايران هم اين تعهد را گرفت كه از خاك طرفين براي تهديدش استفاده نخواهد شد.